жаны жақсы
91ағаш ат — (Жамб., Шу) табыт, қайтыс болған кісіні салып көтеретін ағаш. Сөйлеп қал тіршілікте қызыл тілім, жаны жоқ а ғ а ш а т қ а мінбей тұрып (Жамб., Шу) …
92адыра — (ҚХР) айрыла, бөліне. А д ы р а шыққан бадал ма, Мал жаның аман ба? Сіздер сұрап тұрғанда, айтпай тұрар заман ба? (Қазақ ертегілері) …
93айдын — 1 (Орал, Жаңғ.; Рес., Орын.) үлкен көл. Жанғаланың жаны толған а й д ы н (Орал, Жанғ.). Басы былақ болмаса, Сағасы а й д ы н болмас (Рес., Орын.). Ертедегі түркі жазба ескерткіштерінде айдын айдың жарығы (ДТС, 28). Жарқырап жатқан көлдің «айдын»… …
94ақа 2 — (Гур.: Мах., Маңғ., Есб.; Орал: Жән., Орда, Казт.; Түрікм., Красн.) аға, кейде өзінен үлкен кісіге қаратпа сөз ретінде де айтылады. Балам, а қ а ң н ы ң атын алып кел (Орал, Жән.). А қ а, үйге кіріп жатыңыз (Гур., Есб.). – А қ а, сіздің бұл… …
95аты келді — (Гур., Маңғ.) аты туыс. Алдыңғылары әкеден соғыста айырылып, шешеден жастай қалып, а т ы к е л д і жамағайынның қолындағы жетімге жаны ашитындар (Ә. Кекіл., Құс қан., 8) …
96бауыры біту — (Түрікм.: Красн., Ашх., Таш.) бауыры елжіреу, жаны ашу. – Ойбой, соған б а у ы р ы ң б і т і п баратқан шығар (Түрікм., Таш.) …
97белі ауру — (Жамб., Жуа.) жаны ашу, аяу. Бидайды мал жеп жатыр, оған ешкімнің б е л і а у ы р м а й д ы (Жамб., Жуа.) …
98дайыр — (Түрікм.: Таш., Мары, Тедж.) анық, рас, шын. Осы сөзінің жаны бар, д а й ы р сөз (Түрікм., Таш.) …
99деңі — (Орал; Ақт.: Шалқ., Ырғ.) жаны, қатары. Атыңды айдаңқырап д е ң і м е келші (Ақт., Шалқ.) …
100дызығу — (Ақт., Қараб.) жанталасу, аптығу, сасқалақтау. Екеуінен бірдей айырылып қалам ба деп жаны д ы з ы қ қ а н Жаңыл ойымен әр нәрсені бір қармап, ақыры ақыл тапты. Сөйткенше д ы з ы ғ ы п иттер де үре бастады (Т. Ахт., Дала., 34, 69) …
