ерекшелік
121ақ көздену — (Гур.: Шевч., Маңғ.; ҚХР) алды артын білмейтін даңғой. Ол а қ к ө з д ен і п барып Каспий теңізіне түсіп еді, суға кете жаздады (Гур., Шевч.). Қолымызға сәл пәл билік тисе ақ болғаны, дүниені ұмытып, а қ к ө з д е н і п кетеміз (Қ. Жұм., Соңғы …
122ақ құн — (Түрікм.: Таш., Небид., Красн.; Гур., Маңғ.) құнның жақсы малмен өтелетін түрі. Есентемірлер а қ қ ұ н төлеп, жаладан зордан құтылды (Түрікм., Таш.). Әкеңнің а қ қ ұ н ы менде болмаса айтшы, кәне? (Ғ. Сл., Дөң. ас., 118). Ертеде құнның бірқатары… …
123алаң-ғұлаң — (Гур., Маңғ.) алақ жұлақ. Көзі а л а ң ғ ұ л а ң болып кетті (Гур., Маңғ.). Қызбала сүт пісірімнен соң есін жиды. А л а ң ғ ұ л а ң, біраз уақыт ештеңеге көзі тоқтамай қойды (Ж. Нәжім., Кішк., 130). Ертедегі түркі жазба ескерткіштерінің бірінде:… …
124алатын алдаштай көру — (Сем.: Ақс., Көкп.) бас ию, жоғары тұту, қадірлеу. Ол Ахметті а л а т ы н а л д а ш т а й к ө р е д і (Сем., Көкп.). Діни ұғымға байланысты шыққан сөз. Алтай тілінің құманды диалектісінде: алдачы ажал періштесі, өлген адамның жанын алатын рух (Н …
125аспа-жалап — 1 (Қарақ.) өтірікші, айтқан сөзінде тұрақ жоқ адам. Ол а с п а ж а л а пт ы ң сөзіне ерме, қор боласың, балам (Қарақ.) 2 (Түрікм.: Бекд., Алт., Қиян., Красн., Ашх., Таш.) тез, шапшаң, асығыс. Бойлай (қ.) а с п а ж а л а п іспен ақ шаршадым… …
126кәнтек — (Алм.: Қаск., Жам.) кішкене, шағын. Ол ағамыз елден ерекшелігі жоқ к ә н т е к қана кісі болатын (Алм., Қаск.). Оның парасатты пікірі мен тартымды толғамы осы к ә н т е к денесіне қалай сыйып жүр екен (Қ. Ұяб., Қырда.) …
127кәсиет — (Жамб., Мер.; Гур., Маңғ.; Түрікм., Красн.) өз алды ерекшелік, қасиет. К ә с и е т қалмас жігітте, Тіленіп қолын жайған соң (Жамб., Мер.). Бекет әулие болған, к ә с и е т т і кісі еді (Түрікм., Красн.) …
128сақана — Қ орда., Арал; Түрікм.: Ашх., Тедж., Таш., Көнеүр.) төбесі ашық, төрт бұрышты там (кереге там). Әкемнің үстіне бейіт соғуға шамам келмеген соң с а қ а н а орнаттым Қ орда., Арал). [Өзбекше соғона мавзолей, бейіт үстіне орнатылған ескерткіш. Ал… …
