дәмін татып көру
31тоға — 1 (Монғ.) кастрөл. Нанды т о ғ а ғ а пысырамыз (Монғ.). Ахмет пен Сағадайдан басқалары тас ошақ жасап, қара құмақ тұтатып, жұқа ақ т о ғ а ғ а шай қайната бастады (Церендор., Е. ул., 38). [Монғол тілінде тогоо қазан (Монғ. қаз. сөз., 1954, 182)]… …
32тоғару — (Ақт., Ырғ.) тоқтатып қою, жиып қою. Бәрін де уақытша т о ғ а р ы п қойып, спортына кететін (Ө. Қан., Құд., 103) …
33тоқыратып жаю — (Монғ.) малды тоқтатып жаю. Қар шетінен шыққан ескілі, жаңалы шөпті жерлерге алдын т о қ ы р ат ы п ж а ю керек. Бұл кезде мал бөлініп қалып қоятындықтан малдың бас аяғын жинап қайыру керек (“Ж. өмір”, 21.05.1987) …
34топатай — (Алм.: Нар., Қарат.; Жамб., Шу) ағаштан не қайыңның қабығынан жасалған кішілеу шелек. Бүгін т о п а т а йм е н ат суардым (Алм., Қарат.). Сусын құйып апарған т о п а т а й шелектегі іркітті қуыс қураймен сыздықтатып сорып ішіп тауысам да,… …
35шақаты келмеу — (Ақт.: Ырғ., Қараб.; Орал, Чап.; Гур., Маңғ.; Қ орда, Шиелі) шамасы, мұршасы келмеу. Бүгін ш а қ а т ы м к е л м е й отыр (Ақт., Ырғ.). Кәрілік жеңіп, ауыр жұмысқа ш а қ а т ы м к е л м е й жатыр. Қазір ш а қ а т ы м к е л м е д і деп отыруға… …
36шырпы — 1 1. (Түрікм.: Таш., Көнеүр., Тахта, Тедж., Байр.; Қ орда; Қарақ.; Алм., Қарат.) сексеуілдің шабылып алынған жас кезі. Сексеуілдің жіңішке басы. Жас сексеуілдің басында ш ы р п ы с ы болады (Алм., Қарат.). 2. (Қост.: Жанг., Семиоз.) ағаштың майда …
37алаптат — ет. Алап бойын қуалау, алаптан іздеу. Таппады – Ылдилатып, а л а п т а т ы п, Тұс тұсқа жоғалғандай тарап, батып. Күн тұрды көкжиекте – құмай тазы, Ырсылдап, қызыл тілін салақтатып (Е. Дүйсенбаев, Ақ пейіл, 33) …
38аң — қорығыш. Аңды қоритын адам (егерь). Әңгіме тыңдағанды қойып, а ң қ о р ы ғ ы ш т а р ғ а «Бүкіл таудың аң құсын құртып жүрген қорқау – міне, мынау» деп ту сыртынан сұқ саусағын шошайтатындар көбейді (К. Сегізбаев, Жап жасыл., 6). Тіпті бір жылы… …
39бақырық — зат. сөйл. Бақырған дыбыс, бақырғандық. Түйенің бұйдасы тұсаудай титықтатып, б а қ ы р ы ғ ы жүйке қажайды (Т. Әлімқұлов, Сырлы наз, 245) …
40бәнәйі — сын. жерг. Беймәлім, белгісіз, кездейсоқ. Балықшы бұрынғыдай барқылын тоқтатып, б ә н ә й і себепен бір ауық «қол астына» келіп қалған бастықтарды қысқа бұйрықтармен басқара бастады (О. Сәрсенбай, Шығ., 5, 150). Б ә н ә й і себеппен он он бес… …
