былғары
21шабыра — 1 1. (Түрікм.: Таш., Көнеүр., Тедж., Мары) ешкі терісінен жасалған былғары. Мәш тігуге ш а б ы р а д а н әздігі жоқ (Түрікм., Тедж.). 2. (Өзб.) жұқа былғары, шегірен. Құлақшынның ш а б ы р а с ы жарыққа жылт жылт етеді (Өзб.) 2 (Қост., Об.; Ақт …
22шилан — (Ақт., Ойыл; Орал: Жән., Орда, Казт.; Қ орда: Қарм., Арал, Жал.; Гур., Есб.; Түрікм.: Таш., Көнеүр., Тахта, Красн., Ашх.; Маң.: Маңғ., Шевч.) ақша салатын былғары қалта, әмиян (қ.), көмәжнік (қ.). Қалтасынан ш и л а н ы н түсіріп алыпты Қ орда.,… …
23қайыс — айыл. Жалпақ қайыстан жасалған айыл; тартпа. Қ а й ы с а й ы л көбінесе қайыс таспадан жалпақтап тілініп, қабатталып жасалады (Қаз. этнография., 1, 99). Қайыс бұттанды. Бұты қайысша созылды. Бекіністің әумесер әскері болса: жете алмаса да, арық… …
24көк — … 2. ауыс. Шар болаттан жасалған, асыл; сапалы д.м. Мыс.: көк найза, көк сүңгі, көк кіреуке, көк семсер, көк сауыт т.б. Сүбедей баһадүр мен Жебе ноян жас батырларға арналған орданың рәсімді сыйлығы – болат дулыға, к ө к кіреуке сауыт, наркескен… …
25балақ бау — Саят құстарының (бүркіт, қаршыға, ителгі) аяқтарына (балақтарына) тағылатын былғары яки қайыс бау. Балақ баудың екі басы құстың сирағын қажамайтындай етіп жасалады, ол үшін жалпақ былғарының астына киіз тігіледі, оған ортақ бау тағылады. Құсты… …
26жорық белбеу — зат. Жауынгерлерге арнап жасалған белбеу, белдік. Жорық белбеу жібектен, жүннен тоқылған маталардан және былғары, қайыстан жасалған. Оны қоладан, мыс пен жезден, алтын мен күмістен оймыштап әдемі доғабастармен ажарлайды. Жауынгер белбеуіне… …
27күмәжнік — (Көкш., Еңб.) ұсақ түйек қағаздар мен ақша салып жүретін былғарыдан істелген бұйым. Қағаздардың бәрі Байсақалдың төс қалтасындағы былғары к ү м ә жн і к т е н табылатын (Көкш., Еңб.). Бәкен үн түнсіз қалтасынан к ү м ә ж н і г і н суырды да,… …
28көншілік — зат. Көн өңдеушілік, көн әзірлеушілік. Былғарыны да алыстан іздемейді, өзінің екі ұлы Жауыртамда к ө н ш і л і к жасайды (Қ. Жұмаділев, Соңғы көш, 2, 142). Бұл Жауыртамдағы к ө н ш і н і ң қолынан шыққан былғары (Бұл да, 2, 144) …
29ат үйрету — Асау жылқыны қолға үйрету және машықтандыру. Бие байлайтын аудандарда жылқыны құлынымен ноқтаға, жетекке шошындырмай, сылап сипап үйретеді. Осылайша басыққан құлынды құнан, дөненінде мініске оңай үйретуге болады. Алдымен жылқыны ерттеп немесе… …
30бәтеңке — зат. Қонышы тобыққа дейін жететін былғары аяқ киім …
