беті қайту
1бет моншақ — (ҚХР) сәукеленің екі жағына, маңдайына салбырата қадап қоятын бірнеше қатар төгілмелі моншақ. Бет моншақ белге дейін тіпті онан да төмен түсіп тұрған. Қазақта жас келінің бет моншағының үзіліп түсуі үлкен ұят саналған. Сондықтан «ұялды» деудің… …
2бетінше айту — (Орал, Жән.) бетке айту, көзіне айту. Ахметке бұл сөзді б е т і н ш е а й т! (Орал, Жән.) …
3бет көріп қайту — (Монғ.) көңіл айтуға бару. Ол үйдің чалдары қайтыс болған, әлі б е т к ө р г е м і з жоқ (Монғ.) …
4қажары қайту — Қ орда., Арал) беті қайту, қарқыны қайту. Дегенмен, жаудың қ аж а р ы қ а й т ы п қалған екен Қ орда., Арал). Мұз үстіне шығарда жоқ нәрсені сылтауратып, қ а ж а р ы қ а й т ы п, жырылып қала беретін (Ә. Нұрп., Қан мен тер, 60) …
5тәсі қайту — (Гур., Маңғ.) тауы қайту, беті қайту …
6пәті қайту — (Ақт.: Қараб., Шалқ., Ырғ.) беті қайту, көңілі қалу. Әшімнің кешегіге қарағанда бүгін сырқатының п ә т і қ а й т а бастапты (Ақт., Шалқ.). Осы күнде п ә т і м і з қ а й т ы п қартайған кезіміз ғой (Ақт., Қараб.). Айтбаевтың п ә т і қ а й т п а с… …
7тауаны қайту — (Сем., Абай; Шымк., Шәу.) беті қайту, тауы шағылу. Ол жігіттің осы күнде т а у а н ы қ а й т ы п жүр (Сем., Абай) …
8жығып айту — (Гур., Маңғ.) жарытымды айту, берекелі айту. Былай былай деп үйреткеніңмен де, бетпе бет келгенде соның ж ы ғ ы п іштеме айта алмайды ау (Гур., Маңғ.) …
9қайсақтау — (Алм., Шел.) тайсалу, беті қайту. Балашыққа келгенде ақ тазы баспай қойды, абдан беті қ а й с а қ т а ғ а н екен (Алм., Шел.) …
10тайсау — (Алм., Шел.) тайсалу, беті қайту. Тауықтардың беті көмбеқонақтан (қ.) т а йс а п қайтты (Алм., Шел.) …
- 1
- 2
