бакæуын
41МИНÆВАР — см. МИНÆВАР – перевод Чызгæрвыст æмæ чындзхасты æгъдæуттæ... Худгæ цæсгæмттæ, хъæлдзæг ныхæстæ, фарны куывдтытæ... Ирон фæндырдзагъд, къахкъухтыл кафт, нæртон симд, чындзхонты зард... Рахонынц чындзы, йæ иу уæхскыл мæйты мæйрухс æрттивы, иннæ… …
42МÆРДТЫ АЙДÆН — Мæрдты бæстæйы дуармæ ис айдæн, цыппæрдигъон айдæн, зæгъы нын таурæгъ. – Уымæн йæ цыппар фисыны бадынц цыппар лæджы. Алы мардæн дæр уыцы айдæны æнæбакæсгæ нæй. Уыцы ран сбæлвырд вæййынц йæ тæригъæдтæ се ппæт дæр. Уый фæстæ йын ацы ран скæнынц… …
43УÆЗÆФТАУ — Адæхъызы чызг. Кæс АДÆХЪЫЗ. Йæ хорз æмæ рæсугъды кæй дардыл айхъуыст, æмæ Æхсæртæггатæ сфæнд кодтой сæхи йæ бакæнын. Иугай йæм усгур цæуын райдыдтой: Уырызмæг, зæгъай, Хæмыц, Сослан, Батрадз, Арæхдзау. Адæхъызы чызг Уæзæфтау дзы иуæн дæр разыйы… …
44БЫНÆЙ РУХС СУАДЗЫН — тж. БЫНДЗАРÆЙ РУХС СУАДЗЫН 1. Исты куыст, архайд æмæ æндæр ахæм кæронмæ фæуын. 2. Ныппаплой кæнын, быны хæрд, нозт бакæнын. Æнæхъæн æфтауцдонæн йæ бынæй рухс суагътой! (Козаты Х. Тæригъæдтæ.) Гъе, ныр дæ уæлибыхтæй райгæ у. Мах сын ныртæккæ… …
45ЗÆРДÆ НÆ ФÆЛÆУУЫН — тж. ЗÆРДÆ НÆ БАУРОМЫН Масты фæдыл нæ ацæуын, хивæнд ми нæ бакæнын. Æммыст æмæ кæд сылгоймæгты кæуынмæ йæ зæрдæ нал бауромид æмæ рахизид æнамонд Албегон. (Беджызаты Ч. Мæсгуытæ дзурынц.) Йæхæдæг сæ куы нæ ныххæццæ кæна бынатмæ, уæд йæ зæрдæ нæ… …
46СÆР РАХÆССЫН — 1. Афтид армæй, æнæ ис, æнæ фæллойæ искуыцæй рацæуын, æрмæст уды кой бакæнын. ... Нæ ис æмæ нæ бæстæ мах Залымæн ныууагътам, рахастам ма нæ сæртæ. (Мамсыраты Т. Дыууæ æмбалы.) 2. Адæмы хсæн зынгæ суæвын, хорз ахуыргонд суæвын …
47СÆР ÆФТАУЫН — Искæмæ æххуыс æнхъæл цæуын; искæй бар хи бакæнын. Фарст æвæрдæуы: уæдæ æндæр кæуыл хъуамæ бафтауой сæ мæгуыр сæртæ? Иры зæххмæ ирон тыхст лæг лидзы æмæ йын уым дзурынц: «Ардæм ма цу...» (СИ. 1991, 120.) …
48ФЫСЫ КОМÆЙ ХАЛ НÆ РАЛАСЫН — см. ГАЛЫ КОМÆЙ ХАЛ НÆ РАЛАСЫН Никуы никæй хъыджы бацæуын, æгъдауджын, уæздан уæвын. Адæймагмæ комкоммæ бакæсынмæ дæр æфсæрмы куы кодта! «Фысы комæй хал нæ раласдзæн», зæгъгæ, кæмæй фæзæгъынц, ахæм адæймаг. (Дзесты К. Зæрдæйы ностæ.) …
49ХИ БАКЪУЛ КÆНЫН — тж. ХИ БАКЪУЛТÆ КÆНЫН см. СÆР БАКЪУЛ КÆНЫН Æххуыс æнхъæлцау искæмæ бацæуын, исты æххуыс курын, хи искæй бар бакæнын. Цæй тых нæм уыд уытæппæт æфсæдты раз; фæлæ кæугæ дæр кæмæн скодтаиккам, нæхи кæуыл бакъул кодтаиккам? (Нафи. Фыдæлты туг.) Тамара …
50ХУЫЗЫ МУР НАЛ ЗАЙЫН — тж. ХУЫЗЫ ЦЪЫРТТ НАЛ ЗАЙЫН Тынг ныффæлурс уын (тасæй, мастæй, низæй). Лица нет. Бузыр æмæ йе ххуысгæнджытæ скатай сты, хуызы цъыртт нал уыд сæ цæсгæмтты. (МД. 1987, 4.) Æфсатийы хуызы цъыртт нал аззад. Сырды лæппынау сонт ракæс бакæс кодта. Йæ… …
