аңның яшәешкә мөнәсәбәте
1ешкі — көзденді. Көзін алартты, жақтырмай қарады. Ол е ш к і к ө з д е н е қарап, үйден шыға жөнелді (Ә. Әбішев, Замана перз., 16). Е ш к і қ ұ й р ы қ с а қ а л . Е ш к і н і ң құйрығындай селтиіп қалған сұйық сақал. – Ау, әйелін ұрмайтын адам бола ма? …
2ешкі — зат. Мүйіз қуыстылар тұқымдасына жататын аша тұяқты, күйіс қайыратын мал. Ешкінің мүйізі қырлы, дене бітімі жеңіл, жүрісі ширақ, құйрығы қысқа (ұзындығы 8 12 см), сақалшасы сирек, маңырағанда дауысы жіңішке. Көбінің шоқтығы үшкір, биік келеді.… …
3ешкіемерше — үст. Ешкіемер секілді, ешкіемер тәрізді. Сөйтіп жүріп сенің еңбектеріңді өзі е ш к і е м е р ш е еміп келген де сол (Қ. Мұханбетқалиев, Қайдасың сен., 179) …
4ешкімек — зат. Ешкінің асығы. Арқардың асығын – құлжа, киік асығын – шүкейт, ешкінікі – е ш к і м е к деп аталады (Қаз. этнография., 1, 229). Мұрты кеткен қуақы кеней мен бүйірі кемірілген кішкене е ш к і м е к т е р д і ұстағанда көңілің тола үйге… …
5ешкімер — зат. Ешкінің асығы …
6ешкі сасыр — (Сем.: Ұрж., Мақ., Аяг.; ҚХР) ешкі малы жақсы жейтін, жағымсыз иісті, биіктеу боп өсетін шөптің аты. Е ш к і с а с ы р бағалы өсімдік (Сем., Ұрж.) …
7ешкілік — (Алм.: Нар., Кег.) ешкі сияқты дыбыс шығаратын құс. Кешке қарай мына Қарасаз үстінде е ш к і л і к т е р д і ң маңырауын естисің (Алм., Нар.) …
8ешкілтай — (Маң., Маңғ.) ешкі асығы. Қой асығы болмаса, е ш к і л т а й сақа қылуға жарамайды (Маң., Маңғ.). қ. ешмек …
9ешкіші — (Монғ.) ешкі бағушы. Мұндай табысты осы сұмын малшылары Салтанат, Әбдікерім, Төлеген, Төнекей, Дүйсенбі, е ш к і ш і Есентайлардың еңбегінен көруге болады («Ж. өмір», 19.05.1983) …
10ешкішек — I … Енді бір тұстан е ш к і ш е к маңырап, елік әупілдеді (Ә. Асқаров, Таңд., 263). «Е ш к і ш е к» – тауда өмір сүретін кішкентай құс. «Е ш к і ш е к» деп аталу себебі, кәдімгі ешкі секілді «мә әмә» деген дыбыс шығарады. Оны өзім «Жартыбай»… …
