ақтады
71ағызыңқыра — ет. 1. Аздап ағызу, ағыза түсу. 2. ауыс. Қаттырақ жүру, заулау. Ашық даламен а ғ ы з ы ң қ ы р а п алған машина бір уақытта қиралаңдай қозғалып кілт тоқтады (Т. Мәмесейіт, Таңжарық, 2, 237) …
72айбоз — зат. Жалындаған жастық шақ. Әсеттің жанары өзінің сонау жылдардағы а й б о з күндеріндегідей басын шытпен мықтап таңып, үстіне ақ жібек шапан киген еңсегей бойлы жігітке тоқтады (С. Рахымбек, Айдында., 7) …
73айқұшақ — қапты. Айқара құшақтады д.м. Әлде қыздың емешесі құрып өзі а й қ ұ ш а қ қ а п т ы ма? (А. Мекебаев, Алапат, 165). Қайта көптен кездеспеген аяулы досына ұшырасқан адамдай а й қ ұ ш а қ қ а у ы п амандасып жатыр менімен (Бұл да, 171) …
74ала — дорбасы алдына түсті. Шаршады, шалдықты, титықтады. Ала көкек. Ұшып қонып жүретін, берекесіз (адам). Біздің кедей болуымыздың себебі манағылардың айтуынша: көкемнің «а л а к ө к е к», «ақылсыздығынан» сияқты (Н. Қазыбеков, Тұсаукесер, 42). Мұның… …
75алғышын — зат. көне. Барлаушы. Сәлімгерей сарбаздары өздерін бастаған бір а л ғ ы ш ы н ғ а еріп, Құндыз айтқан тоғайдың күншығыс жақ ығына кеп тоқтады (І. Есенберлин, Алтын., 1, 204) …
76арала — зат. бот. Биіктігі 20 см дәрілік шөп. Жемісі соп сопақ, ол шөптің басында болады. Можыға қарағанда үлкендеу, иісі ерекше. Мұны да ауызға салып, суын жұтады. Көптеген ауруларға (іш, көкірек ауруларына) ем (С. Қасиманов, Қаз. ұлт., 16). А р а л а н …
77арт — I зат. Тоғызқұмалақ тақтасындағы солдан оңға қарай санағандағы бірінші отаудың аты. Әр ойыншының отаулары солдан оңға қарай: А р т, Тектұрмас, Атөтпес, Атсыратар, Бел, Белбасар, Қандықақпан, Көкмойын, Маңдай деп аталады (Ә. Ақшораев, Тоғызқұмалақ …
78әз — айы. көне. Наурыз айы. Автордың пайымдауынша, қазіргі «Наурыз» айын қазақтар бұрын «ә з а й ы» деп атаған. «Әз болмай жаз болмайды, жаз болмай ел мәз болмайды» деді сондықтан (Қаз. әдеб., 04.12.1991, 6). Әз көтерді. Құрметтеді, ардақтады; басына… …
79боқтышақ — зат. сөйл. Асқазан, қарын. Сейтек жеті атасынан бері б о қ т ы ш а ғ ы толмаған жетімек ұлдай ішті, жеді… ұйықтады (М. Мағауин, Аласапыран, 165) …
80газ — зат. техн. Машинаны, тракторды жүргізу үшін аяқпен басатын техникалық құрылғы. Басқа амалы қалмаған соң, «атаңа нәлет» деп әлдекімді ысқырта бір боқтады да, г а з д ы түбіне дейін басып, тракторын қара тайқардай тырағайлата жөнелді (Ж. Қорғасбек …
