аҙыраҡ
1ырақайласу — ырақайлас етістігінің қимыл атауы …
2ыра-ера — рәв. Аралап, этә төртә иптәшләрен ыра ера залга чыга башлады …
3қыраң — 1 (Гур., Есб.) шөптің түрі. Қ ы р а ңд ы мал сүйіп жейді (Гур., Есб.). Жол басына бір ақ үйді тік те, қ ы р а ң ы н а қойыңды өргіз де, шалқаңнан түсіп, шаңыраққа түкіріп жата бер (Ә. Кекіл., Үркер, 76) 2 (Алм., Шел.) алғыр, қыран. Қара чолағым қ …
4ыраңда — … «Аты ы р а ң д а п, адамы тыраңдап» дейтін көктемнің рахаты сонда ғана басталады (С.Мұқанов, Өмір мектебі, 1, 34). Адамзат көктемде ы р а ң д а й м ы з, Жылқыдай ыраң жеген тырыңдаймыз. Дүниенің опасызын ойланбастан, Өлгенше қу бақырды… …
5қырағат — ар. зат. Құран оқыған кездегі адам даусының ырғағы, мәнері …
6қыра көрсету — (Гур., Маңғ.) қыр көрсету. Бұл – қыздың жігітке к ө р с е т к е н қ ы р а с ы ғой (Гур., Маңғ.) …
7ыра — 1 (Түрікм.: Красн., Небид., Ашх., Таш., Тедж.) өте, тіпті. Ы р а қызық екен (Түрікм., Таш.). ....Нұрлан нағашымның, ы р а ұғымсыз адамға айтар налысты сөйлемін қайталаймын… (Ә. Сәр., Офиц. күн., 78) 2 (Гур., Маңғ.) төмен. Таудан ы р ағ а түсу, ы… …
8ыра болу — Қ орда., Арал) разы болу. Әуелі қауынға саудаласып көр, ы р а б о л м а с а сұрағанын беріп алып кел. Балалардың көңілі ы р а б о л с ы н, мен біраз әңгемелесейін Қ орда., Арал) …
9ырағия — (Гур., Мақат) ырық, ерік. Ертаза солардың ы р а ғ и я с ы н а көнбей жүреді екен (Гур., Мақат) …
10ырақ-жарық — (Орал, Казт.; Гур., Маңғ.) ашық тесік. Құдықтардың аузы әлі ы р а қж а р ы қ (Орал, Казт.). Колхозшылардың ауыз су алатын құдықтарының аузы әлі ы р а қж а р ы қ, әдейі қауға шелек қойылған жоқ (“К з жолы”, 29.06.1941, № 56) …
