ағашты
31моры — 1. (Қарақ.) ағашты ию, жұмсарту, кептіру үшін кірпіштен жасалған мұржа. М о р ы н ы ң ішіне от жағып, шоғының қызуымен ағашты кептіреді (Қарақ.). 2. (Өзб., Ташк.; Қарақ.) мұржа. Үйдің м о р ы с ы түтін тартпай тұрыпты (Қарақ.). қ. мора …
32науда — (Жамб.: Св., Жам.) ағаштың көк өрім бұтағы. Мына ағаштың н а у д а с ы н а н алып себет тоқимыз (Жамб., Св.) …
33пайуандау — (Шымк.: Сарыағ., Сайр.) ұлау, жалғау (алманы, т.б.). Ағаштың бір түрлі сортына екінші түрлі ағаштың бұтағын қиып алып, қиюластырып өсіру. Совхоз коллективінің будандастыру, ұштастыру, п а й у а нд а у тәсілдерін жетілдіре түсуі нәтижесінде… …
34ұша — 1 (Гур.: Маңғ., Бақс.) құйрық, сүзбемен тұтас алынған қойдың бел омыртқасы. Біреудің төсін жесең, Өзіңнің ұ ш а ң д ы сайла (Мақал; Гур., Маңғ.) 2 (Қарақ.) биік ағаштың ең жоғарғы ұшы (ұшар басы). Ағаштың ұ ш а с ы н д а бір құс отырыпты (Қарақ.) …
35шөмшек — (Тау., Қош.; Шығ.Қаз.: Күрш., Ү Н.; Сем.: Абай, Шұб.; Қар., Қарқ.; Монғ.) шөпшек; ағаштың қиқым сиқымы, шырпы. Әкемнің күні ш ө м ш е к терумен өткен (Шығ.Қаз., Күрш.). Қазақ жерінің көбінде шөмшек//шөпшек деп көбіне шөп шаламды айтады, ал шөмшек …
36шыралау — 1 (Шығ.Қаз., Зайс.) жаңқалау, ағашты жарып жаңқалау. Мына ағашты ш ы р а л а п жібер, тамызық қылайық (Шығ.Қаз., Зайс.) 2 (Тау., Қош.) әурелеу, мазалау. Сен ол кісіні албаты (қ.) ш ы р а л а м а й тыныш жүр (Тау., Қош.) 3 (Қарақ.) оңалу, семіру …
37ағаш — адам. ауыс. Қатып қалған, қайырымсыз, мейірімсіз. Ақ желке сияқты өзінен елі төменге құдайсып өзінен бір саты «жоғарыға алдияр тақсыр» деп бас иіп, жорғақтап, бендесіп тұратын нәрсіз, ой санасыз, а ғ а ш а д а м ғ а бүгінгі ұзақ ісі естіп біліп… …
38әпшері — қашты. жерг. Әпшісі қуырылды, берекесі қашты. – Ей, Алла ай! – деген үн шығып кетті. Тіптен ә п ш е р і қ а ш ы п кеткен байғұстың (С.Елубай, Ақ боз., 114). Балшыққа түсіп кірпіш құйып, түрмеде жатып екі күннің ішінде ә п ш е р і қ а ш ы п, жадап …
39жылдық — сақина. биол. Ағаштың жасын көрсететін, оның діңі мен бұтақтарындағы дөңгелек сызықтар. Жыл сайын ағаштың діңі мен бұтақтары (яғни сүрек пен қабығы) жуандай береді, қабаттар пайда болады. Ол қабаттар ж ы л д ы қ с а қ и н а л а р деп аталады… …
40кепиетсу — кепиетсі етістігінің қимыл атауы. Аштықты, жалаңаштықты көрген адам, парасатты қария. Ендеше, қалай аузы барады к е п и е т с у г е (Н. Ақыш, Бейуақта., 223) …
