аххос уын
1ТУДЖЫ ПЫРХÆНТÆ ЦÆУЫН — тж. ТУДЖЫ ПЫРХЫТÆ Марын, цæгъдын, кæрæдзи лыгтæ кæнын. Дæ ныккæнды туджы пырхæнтæ æрцыд, лæг дзы фæмардæуыд. (Хацырты С. Хæхты фæдисон.) Туджы пырхытæ Фатъимæйы аххос ма кæнут, уый уыд талынг ирон æгъдæутты аххос, – загъта Ефин. (Бекъойты Е.… …
2КЪУЫРЦДЗÆВÆНЫ СМИДÆГ УЫН — тж. КЪУЫРЦДЗÆВÆНЫ БАХАУЫН Уæззау уавæры бахауын. Быдзе Хабызы аххосæй бирæ хæттыты къуырцдзæвæны смидæг. (МД. 1985, 8.) …
3ТУГ ÆХСАД ÆРЦÆУЫН — Туджджынты фидауын кæнын. Аххос сæйраджыдæр Тæгаутæм кæй хауы, уый тыххæй Тæгаутæ Уалытæн радтæнт чызг. Афтæмæй лымæнтæ бакæнут æмæ туг æхсад æрцæуæд цæргæ цæрæнбонтæм. (Биазырты Д. Фаззæттæ.) …
4УЫРЫЗМÆГ — Нарты хистæр Уæрхæджы фаззон фырт Æхсæртæг æмæ Донбеттыры чызг Дзерассæ рæсугъды (Сасанайы) фырт, Нарты номдзыд хистæр, болатрихи Хæмыцы фаззон. Кадджыты Дзерассæ Æхсар æмæ Æхсæртæджы мæрдтæ Уастырджийæн куы баныгæнын кæны, уæд дзы йæхи бафæсвæд… …
5ДЗЕРАССÆ-РÆСУГЪД — тж. САСАНА Ахæм номимæ дæр æмбæлы кадджыты – Донбеттыры чызг, Нарты Æхсæртæджы ус, Уырызмæг, Хæмыц, Сатана æмæ Сырдоны мад. Уымæй равзæрдысты дунейы фыццаг куыдз Силæм æмæ Уырызмæджы бæх хъулон Æрфæн зæххон бæхты фыдæл. Уый йæ дыууæ хоимæ фæцалх… …
6САУ БАРÆГ — Тар хъæдты бардуаг, цæры сау хъæды лæгæты. Бады сау бæхыл, дары сау дарæс æмæ сау хæцæнгæрзтæ. У ма сау хъуыддæгтæ кæнæг дæр абырджыты, тыхгæнджыты бардуаг дæр. Ардауы сæ цуанæттыл, хъæддзæуттыл, æмæ уыдон сæ размæ бабадынц, байсынц сын сæ фæллой …
7Скъæфт — см. Скъæфт – перевод Скъæфт – аскъæфыны руаджы къайады бацæуын, иртасынц скъæфт дыууæ хуызы: фиктивон мæнгыскъæфт – лæппу æмæ чызджы бинонты рагагъоммæйы бадзырдмæ гæсгæ æмæ æцæг скъæфт (тыхыскъæфт). Ирон адæммæ арæх уыдис тыхыскъæфт. Тыхыскъæфты …
8КОЙ, ХЪÆР НÆ ХЪУЫСЫН — тж. КОЙ, ХЪÆР НÆ ЗЫНЫН Æбæрæг уын, кæмæйдæр ницы бæрæг ис. Нæ бæстæйы... адæмтæ, стæй фæсарæнты дæр сæ сæрыл слæууыдысты бынтон æнæ аххосæй нæ кæй цæгъдынц, уый тыххæй, фæлæ Шеварднадзейæн йæ кой йæ хъæр никуыцæй разындис. (СИ. 1991, 127.) …
9КЪÆХТÆ ФÆДЫЛ ЛАСЫН — Тыхæй, æнæбары цæуын, хилын, змæлын (фырфæлладæй, рынчынæй кæнæ æндæр ахæм истæй аххосæй). Едва ноги волочить; едва ноги носить …
10СЫДЖЫТЫ БАХÆРИНАГ ЗÆРДÆ — Рохгæнаг чи у, ахæм. Сыджыты бахæринаг зæрдæ, цырæгътæ уын куы рхастон æмæ мæ куы байрох. (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) Æмæ куыд æнхъæл стут? Куыст ссардтон, ... уæд ма мын мæ сыджыты бахæринаг зæрдæйы аххосæй уыцы тæккæ, чи йæ зоны, кæм… …
- 1
- 2
