ауылдық кеңес
41айдауыл — 1. (Жамб.: Мер., Жам.) айдаушы. Қарғалар пар пар етіп ұшқанда а й д ау ы л д а р сәл пәл болса да сасыңқырап қалған (Ш. Мұрт., Жұлд көп., 192). 2. (ҚХР) қылмысты және сотталған айдаушы ажын. А й д ау ы л д ы ң алдына түспе, тосқауылдың торына… …
42айттық — (Қост.: Семиоз., Фед.) айт мерекесі кезінде берілетін ырым, кәде түрі. Ауылдың орта шеніндегі ақ боз үйдің маңайында толған лық адам, топтанған арба, ат..., кілең бозбала. Біртоп ауыл қыдырып «а й т т ы қ» алып жүр (Б. Майл., Шығ., III, 45) …
43ақсақал шапан — (Түрікм., Красн.) ауылдың ең үлкен ақсақалына құдалары жағынан кигізетін сый шапан. А қ с а қ а л ш ап а н киім ішіндегі ең қымбат киім болады (Түрікм., Красн.) …
44арқар-жалақ — (ҚХР) бірде тоқ, бірде аш кедей тұрмыс, болмашы. А р қ а р ж а л а қ күн көріспен ғана қарқылдап келіп, азаттықтан соң ауыз асқа, ауы атқа толған (Ғ. Қан., Бұрқ.). …Қол хаттың сауатымен ауылдық үкіметтің шабарманы болып а р қ а р ж а л а қ… …
45ашық қайың — (Сем.: Абай, Шұб.) ақ көңіл, ашық, жарқын. Атам а ш ы қ қ а й ы ң кісі. Жеңге, құрбыларға әзілқой, ақ көйлек, а ш ы қ қ а й ы ң боп, Абай мәжілісін бұл ауылдың барлық жанына еркін, қызық мәжіліс еткісі келеді (Сем., Абай) …
46аяғынан кету — (Орал: Орал, Орда) жоғалу, жоғалып кету. Көрші ауылдың 2 3 сиыры а я ғ ы н а н к е т і п, таба алмай жүр (Орал, Орда). Осы жылы апрельдің 2 күні бір бас сиырым а я ғ ы н а н к е т т і («Үл. ауыл», 2.07.1930) …
47аял — Қ орда., Арал; Гур.: Маңғ., Шевч.; Жамб.: Тал., Сар.; Орал, Жән.; Сем., Аяг.; Жезқ., Ұлы.; Ақм., Атб.; Көкш.: Щуч., Еңб.; Қост.: Жанг., Фед., Семиоз.; Түрікм., Красн.; ҚХР) әйел. Қызмет жасап жүрген а я л д а р да бар (Гур., Маңғ.). Ол үйде бір… …
48балау — 1 (Шығ.Қаз., Зайс.; Алм., Кег.; Монғ.) ауыру, әлсіздену. Бойым б а л а п тұр, тауға чыға алатын емеспін (Алм., Кег.). Бүгін жұмыстан кейін денем б а л а п тұр, шаршаған болсам керек (Шығ.Қаз., Зайс.) 2 (Алм., Қарат.) байқау. Бақтының би екенін б… …
49балқаш — 1. (Рес., Орын.) батпақ, сазды жер. Екі ауылдың арасында бір б а л қ а ш т ы жері бар, машиненің өтуі қиын… (Орын., Ад.). 2. (Көкш.: Щуч., Еңб.) оттығы, суы мол, көк майса. Мынау бір б а л қ а ш жер екен! (Көкш., Щуч.) …
50бет құда — (Монғ.) кімдерде ер жеткен ұл, бойжеткен қыз болса, ата аналары сол ауылдың мән жайына қанық бола келіп сұрастырып жүріп құдалық сөйлеседі. Мұндай құдалық сөйлесушілік көбінде ер жеткен ұлы барлар жағынан басталады. Б е т қ ұ д а л ы қ халық… …
