ауыз суы құру
1ауыз үй — зат. сөйл. Сырттан кіріп келгендегі алғашқы бөлме. Қазақ құрылысшылары үй салғанда оны ең алдымен жоспарлап, бөліп алады. Бұл үшін арқан керіп, кірпішті соның бойымен қалайды. Бөлмелердің аз көптігі әрбір шаруаның қабілетіне, мүмкіндігіне қарай… …
2неке суы — Салт бойынша неке оқылғаннан кейін, ерлі зайыптыларға ауыз тиюге берілетін су …
3сене — (Орал: Казт., Жән., Чап., Жымп.; Гур.: Мақат, Маңғ.; Рес., Сарат.) кіре берістегі бөлме, ауыз үй. Шайды с е н е г е ішейік (Орал, Казт.). Біз бүгінше с е н е г е бола тұрайық, қонақ балаларға арғы үйге сал (Гур., Мақат). Жамал шелектерін с е н е… …
4нақсу — (Шығ.Қаз., Ү Н.; Тау., Қош.) ішуге арналған таза ауыз су. Шүйдің суы – н а қс у (Тау., Қош.) …
5шайыр — 1 (Қ орда: Сыр., Жал.; Маң., Маңғ.) су толқынымен көл жағасына шығып қалған құм, тастар. Сырдарияның жағасында ерте кезде пайда болған ш а й ы р л а р Қ орда., Жал.) 2 (Тау., Қош.; Рес., Орын.) сағыз. Сен ш а й ы р д ы қайдан алдың? Тау сағызы да …
6арала — зат. бот. Биіктігі 20 см дәрілік шөп. Жемісі соп сопақ, ол шөптің басында болады. Можыға қарағанда үлкендеу, иісі ерекше. Мұны да ауызға салып, суын жұтады. Көптеген ауруларға (іш, көкірек ауруларына) ем (С. Қасиманов, Қаз. ұлт., 16). А р а л а н …
7бұғы — Бұғының ауыз шайқауы. Бұғының матасу кезіне сай келетін жауыншашын, боран, суық т.б. Амал дегеніміз – жыл сайын бір уақытта қайталанып отыратын ауа райындағы құбылыстар (жел, боран, жауын шашын т.б.). Олар: киіктің матауы, құралайдың салқыны, б ұ …
8текебұрқақ — зат. этногр. Таутекелердің матасу мерзіміне (желтоқсан айы) сай келетін ауа райындағы қолайсыз (жел, боран, жауын шашын, суық т.б.) күндер. Ел ішінде «Құралайдың салқыны», «Т е к е б ұ р қ а қ» деп аталатын қыс тоқсанның алғашқы күні осылай… …
