аудан
101жөптеуінше — үст. жерг. Ұйғарымынша, ойынша. Абзалдың ж ө п т е у і н ш е: теңіз тамағындағы болған жайды ауданға тез хабарламай болмайды (Ә. Сарай, Атырау, 508) …
102жүзі — Бір [екі] айдың жүзі болды. Бір (екі) айдай уақыт өтті. Тіпті аудан орталығына барып ауру аяғын қаратуға да мұршасы келмей, е к і а й д ы ң ж ү з і б о л д ы дегенде әрең аяқтады ау жөндеуді (Н. Ораз, Сықырлы., 164) …
103кеңшар — зат. «Кеңес шаруашылығы» деген күрделі сөздің қысқарған түрі; совхоз. Ең қызығы сол, келесі күні к е ң ш а р д ы ң еңбек озаттары түгелімен жұмысқа шықпай қалды (Ә. Асқаров, Өр Алтай., 377). Кәбірдің өзі к е ң ш а р д ы ң жұмысымен ерте кетіп,… …
104кептелек — зат. жаңа. Машинаның көптігінен немесе басқа бір кедергінің салдарынан көліктің жолдан тез өте алмауы; тығырық. Сүт пісірімдей уақыттан соң, аудан әкімінің машинасы да к е п т е л е к к е тіреліп тоқтады (Парасат, 2008, №12, 21). Сұлулығы таңдай… …
105қалбалақтас — қалбалақта етістігінен жасалған ортақ етіс. Аудан арыздардың астында қалыпты, Қойшысы қасқыр болып шығыпты. Қ а л б а л а қ т а с ы п т ы. Шара қолданыпты (І.Жансүгіров, Шығ., 209). Екеуі бірдей қ а л б а л а қ т а с ы п қалды (Б.Мұстафин,… …
106ояп — зат. Істің реті, жөні, ыңғайы, әдіс тәсілі. Жас бала шаруаның о я б ы н біле бермейді (Д.Досжанов, Жолбарыс, 350). Нәдірбеков Сембай қойды жаюдың, семіртудің о я б ы н алған шопан (Қаз. әдеб., 31. 08. 1984, 13). Оябын тапты. а) Ретін келтіріп,… …
107слётшілеп — үст. Слётке қатысып, қызықтап. Өзім с л ё т ш і л е п аудан орталығында жүрсем, үйдегі сандықты ашып, пантаны алыпты (Д.Досжанов, Жолбарыс., 59) …
108соқалап — үст. Өлшеп пішіп, өзгертіп, істеп. Аудан қызметкері асыра сілтеп, малдың бәрін ортаға түсіріп, артельді коммунаға айналдырыпты. Артель басқармасы мұны өзінше с о қ а л а п, мүлде кеңейтіп әкетіпті (Б.Майлин, Таңд., 411) …
109сұраныс — … Себебі, аудан көлемінде шопан кадрларына деген өлшеусіз с ұ р а н ы с т ы басқа жолмен шешу мүлде мүмкін емес ті (Лен. жас, 23. 04. 1974, 3) …
110сүргіштел — сүргіште етістігінен жасалған ырықсыз етіс. Ыбанды уәкіл ауданға жұмсады. Қолына с ү р г і ш т е л г е н конверт ұстатты (Т.Әлімқұлов, Көкек айы, 5). Офицердің қалтасынан с ү р г і ш т е л г е н пакет шықты (Балдырған, 1975, №1, 5) …
