ауа
141радиометр-рентгенометр — (Радиометр рентгенометр) әр түрлі объектілердің бетазалалдануын анықтауға және жергілікті жердің гамма сәулеленуден алған радиациясының деңгейін өлшеуге арналған тасымалдауға болатын дозиметрлік құралдар. Бета сәулеленуді өлшеу диапазоны 100… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
142ракеталық ядролық қару — (Ракетно ядерное оружие) жаппай зақымдаушы қару. Мұнда зақымдаушы құрал ядролық қару, ал нысанаға жеткізу құралдары ракеталар. Р.я.қ. шешетін міндеттерінің сипатына қарай стратегиялық, оперативті тактикалық және тактикалық болып бөлінеді, ол жер… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
143ранецтік газсыздандыру аспабы — (Ранцевый дегазационный прибор) ірі ұрыс техникалары (танк, қару) мен көлікті газсыздандыруға, дезинфекциялауға және дезактивтендіруге арналған арнайы құрал. Р.г.а. сыйым дылығы 8,5 л резервуардан, қол тартқышы бар ауа насосынан, щеткасы мен… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
144рентген — атомдық жарылыс кезіндегі сәулелену шамасын өлшеуге арналған арнайы өлшем бірлігі. Р. – қалыпты қысым мен 2 млрд жұп ион түзетін температурада 1 текше см ауа шығаратын гамма сәулелену шамасы …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
145риккетсиялар — (Риккетсии) жұқпалы ауруларды қоздырғыш микроорганизмдер. Бітімі мен өлшемі жағынан бактерияларға, ал биологиялық құрылысы мен сыртқы факторлардың әсеріне тұрақтылығы жағынан вирустарға жақын. Р. залалданған ауа мен жәндіктер, кенелер арқылы адам …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
146сәулелену ауруы — (Лучевая болезнь) ионданған сәулелердің зиянды биологиялық әсерінен туатын аурулар. Адам сәулелену ауруымен тұтас денесінің немесе оның көпшілік бөлігінің сәулеленуі нәтижесінде ауырады, сондай ақ ішкі ағзаға радиоактивтік заттардың сумен,… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
147сейдж — американдық әуе шабуылына қарсы қорғанысының жер үсті жартылай автоматты жүйесі. Автоматтандырылған басшылық пункттер мен әуе нысаналарына қарсы тиімділігі жоғары күрес құралдарында шоғырланған. АҚШ аумағы 8 секторға бөлінген, оның әрқайсысы ӘШҚҚ …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
148соққы толқыны — (Ударная волна) атом бомбасының жарылыс қуатының тең жартысы жұмсалатын ең күшті зақымдаушы фактор. Ол жарылыс болған жерден жан жаққа бірдей шапшаң жылдамдықпен тығыз ауа толқыны түрінде таралады, жолындағы үйлерді, құрылыстарды зақымдайды. Мыс …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
149стратегиялық авиация — (Стратегическая авиация) алысқа ұшатын бомбалаушы авиация. Ол жау тылындағы стратегиялық мақсатқа арналған ірі соғыс өнеркәсібіне және басқа объектілерге соққы беруге арналады. Кей жағдайларда ол майдандық бомбалаушы авиацияның міндетін атқарады …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
150сымды байланыс — (Проводная связь) далалық және тұрақты ауа байланысының, сондай ақ су асты және жер асты кабелдік байланыс желілерінің сым арқылы жүзеге асатын байланыс түрі. Ол әскерлерді басқару үшін және басқару пункттерінің ішіндегі байланыс үшін қолданылады …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
151тактикалық жаттығу — (Тактическое учение) барлық әскер салаларының бөлімшелері мен бөлімдерін, арнайы әскерлерді, олардың командирлері мен штабтарын қазіргі заманғы ұрыс жүргізуге іс жүзінде бірлесе дайындаудың ең жетілген түрі. Т.ж. жалпы әскери және арнайы… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
152таулы жер — (Горная местность) еңістердің тік құламалылығы 5о тан жоғары және салыстырмалы биіктеулері 200 м ден кем емес абсолютты биіктігі 500 м ден жоғары жоталар мен үстірттен тұратын жер. Таулы жер жолдан тыс қозғалыстың қиындығымен, әлсіз жол… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
153таулы жердегі қимылдарды тылдық қамтамасыз ету — (Тыловое обеспечение действия в горах) таулы жерлердегі батальонды тылмен қамтамасыз ету бөлімшелерді ұрысқа қабілетті түрде ұстап тұру және жүктелген тапсырмаларды орындау үшін оларға қолайлы жағдайлар жасау мақсатында жүзеге асырылады. Таулы… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
154таулы жерлерде ұрыс машиналары мен атыс қаруларынан ату — (Стрельба из стрелкового оружия и боевых машин в горах) тау бедері мотоатқыштар және танк бөлімшелерінің штаттық қарудан атыс жүргізуінің сапасы мен тиімділігіне әсер етеді. Ауа райының ыстық кезінде бу мен түтіннің әсерімен нысаналар көрінісі… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
155таулы жерлердегі бөлімшелер шеруі — (Марш подразделений в горной местности) таулы жағдайлардағы шеру бұл бөлімшелердің техникамен және жаяу ретпен жолдар, сүрлеу соқпақтар, сондай ақ аңғар, сай және шатқал бойымен, жота қырларымен және тау сілемдерімен, ал кейбір жағдайларда тау… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
156теңіз ауруы — (Морская болезнь) ұшу аппараттары мен кемелердің кеңістікте өзінің бастапқы қалпын тез ауыстырған кезінде, сонымен қатар машина немесе жер бетінде жүретін көліктердің тегіс емес, бұралаң жолда тез жүруіне байланысты кейбір адамдардың ауыруы. Оның …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
157теңіз машығы — (Морская выучка) кеме экипаждарының әр түрлі жағдайда ұрыс қимылдарын жүргізу тұрғысындағы машықтарының кешені, жауынгерлік машықтың құрамды бөлігі; әскери теңіз флотының жауынгерлік (әскери) даярлығының маңызды көрсеткіші. Оған қаруды… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
158ТНРӘҚ — (Прямоточный воздушно реактивный двигатель (ПВРД)) жану камерасында ауа тек қана жылдамдық ағынының әсерінен тығыздалатын реактивті әуе қозғалт қышы. Ол негізгі үш бөліктен: кіру диффузоры, жану камерасы мен шығу шүмегінен тұрады. ТНРӘҚ тағы… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
159тосып жойғыш ұшақ — (Истребитель перехватчик) төмен және барынша жоғары биіктікте, дыбысқа дейінгі және дыбыстан ұшқыр жылдамдықта ұшатын әуе нысаналарын жоюға арналған ауа райының қандай жағдайына болсын арнайы жабдықталған, тосып жойғыш ұшақ. Т.ж.ұ тың көлденең… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
160тура нүктелі реактивті әуе қозғалтқышы — (Прямоточный воздушно реактивный двигатель (ПВРД)) жану камерасында ауа тек қана жылдамдық ағынының әсерінен тығыздалатын реактивті әуе қозғалт қышы. Ол негізгі үш бөліктен: кіру диффузоры, жану камерасы мен шығу шүмегінен тұрады. ТНРӘҚ тағы… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
