ауа
101барлау авиациясы — (Разведывательная авиация) қарсыластың күштері мен оның тактикалық, оператив тік және стратегиялық бағыттағы түрлі объектілері жайында мәлімет алу үшін арнаулы құралмен жабдықталған барлаушы ұшақ, тікұшақ, ұшатын аппарттар. Б.а. өз міндетін ауа… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
102биологиялық қару — (Биологическое оружие) әсері адамдарда, жануарларда, өсімдіктерде жаппай әр түрлі аурулар тудыратын микроорганизмдердің ауру тудырғыш қасиетіне негізделген жаппай жою қаруы. Зақымдалған организмдер мен объектілерде өніп өрби алатын биологиялық… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
103биологиялық құралдарды қолдану тәсілдері — (Способы применения биологических средств) қарсыластың жерді және сыртқы орта объектілерін ауру туғызушы микроорганизмдермен және токсиндермен, сұйық және құрғақ биологиялық рецептуралар түрінде зақымдауы. Мейлінше тиімділері – аэрозоль пайда… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
104гербицидтер — (Гербициды) өсімдіктерді жоюға арналған ерітінділер, эмульсиялар және бүркілетін немесе тозаңдататын ұнтақ түрінде қолданылатын химиялық заттар. Жаппай әсер ететін Г. өсімдіктердің барлық түрін зақымдайды. Қауіпсіздік ережелерін сақтамаған… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
105гидроұшақтың теңізде жүзуге жарамдылығы — (Мореходность гидросамолета) гидроұшақтың кез келген ауа райы жағдайында ұша алуы немесе ашық теңіз айдынына қона алуы, ұзақ жүзуге шыдамдылығы және аударылмай, тіркеме жасай алуы …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
106дирижабль — (франц. dirigeable басқарылатын) ауадан жеңіл газдың сутек немесе гелийдің көтеру күшімен ауаға көтерілетін сигара пішінді ұшатын аппарат. Басқарылмайтын аэростаттан Д дің ерекшелігі, кез келген бағытқа ұшу мүмкіндік беретін бір немесе бірнеше… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
107жағдай — (Обстановка) операцияға (ұрысқа) дайындық пен оны жүргізу жүзеге асатын факторлар мен жағдайлар жиынтығы. Олардың ең негізгілері мыналар: қарсыластың әскерлерінің (күштерінің) құрамы, топтастырылуы, іс қимылдарының сипаты; өз әскерлерінің… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
108жарық импульсі — (Световой импульс) ядролық жарылыстан 1 см2 жарықтандырылған бетке түсетін зиянды сәулелі энергия мөлшері. Ж.и. залалдаушы әсерді көрсететін сәулеге шалдығудың негізгі көрсеткіші. Ол кал/см2 арқылы өлшенеді. Ж.и нің шамасы ядролық жарылыстың… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
109жауынгерлік міндет — (Боевая задача) командирдің белгілі бір тапсырмасын белгіленген мерзім ішінде орындау үшін әскери құрама, бөлім, бөлімше алдына қойылған міндет. Ж.м. мазмұны іс қимылдың түріне, қарсы ластың қандай қару қолданатынына және оның күші мен құрамына,… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
110жаяу әскер — (Пехота) жалпы әскери ұрыста қарсыласты жоюға, өз аумағын қорғауға және қарсыластың аумағын басып алуға арналған құрлық әскерлерінің ежелден бергі саласы. Ж.ә. жылдың барлық маусымы мен тәуліктің барлық уақытында, әр түрлі ауа райы мен жер бедері …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
111жергілікті жердің өткізгіштігі — (Проходимость местности) жергілікті жердің ұрыс әрекетін жүргізуге әсерін тигізетін және әскердің, ұрыс техникасының, әсіресе, жолсыз жерлермен жүріп өту жағдайын сипаттайтын негізгі тактикалық құрылымы. Ж.ж.ө. жер бедеріне, топырақ өсімдік… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
112жорық жылдамдығы — (Маршевая скорость) бөлім мен бөлімшелердің бір сағатта немесе бір тәулікте жүріп өткен жолының орташа жылдамдығы. Ол километрмен өлшенеді. Әскерлердің қозғалу жағдайына, жаттықтырылуына, көліктік техникалық мүмкіндіктеріне, жолына, ауа райына,… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
113жүзгіш машиналар — (Плавающие машины) алдын ала дайындықсыз су бөгеттерінен өте алатын ұрыстық және көліктік (доңғалақты немесе шынжыр табанды) құралдар. Бірінші ұрыстық Ж.м. (автомобиль қайықтар немесе амфибиялар) ХХ ғасырдың басында пайда болды. Орыс өнертапқышы… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
114зақымдану тығыздығы — (Плотность заражения) зақымданған ауданның (беттің) бір өлшеміне келетін улағыш заттардың (УЗ) мөлшері, химиялық жағдайды сипаттайтын факторлардың бірі. Ол 1 шаршы метрге келетін граммдық мөлшермен өлшенеді (г/м2.). Әр түрлі химиялық оқ дәрілерді …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
115зонд шар — (Шар зонд) ауа қабатын (атмосфераны) зерттейтін аспап. Ол сутек толтырылған резеңке шардан тұрады. Оған ауаның қысымын, температурасы мен ылғалдылығын жазып отыратын метеорограф бекітіледі. Белгілі бір биіктікте шар жарылып, метеорограф… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
116изосызықтар — (Изолинии) карталар мен арнайы сызбаларда бірдей мағыналы нүктелерді қосатын сызықтар; изобаттар су бассейндерінің (мұхиттардың, теңіздердің және т.б.) бірдей тереңдіктегі жерлерін қосатын теңіз картасындағы сызықтар; изобарлар синоптика… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
117контузия — (лат. contusio – соғылу) бүкіл дененің (немесе көпшілік бөлігінің) соғылу кезінде, көбіне ауа соққысы толқынының әсерінен, жалпы зақымдануы. Адам ес түсінен айырылады, амнезияға ұшырайды, басы айналады, естуі, сөзі бұзылады …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
118күштер мен құралдарды бытыратып орналастыру — (Рассредоточение сил и средств) қарсылас тың жою құралдарынан болатын шығындарды азайту мақсатында жүргізілетін шара. Бастапқы аудандарда (шоғырландыру аудандарында, қорғаныс аудандарында) құрамаларды сирете орналастыру арқылы әскерлерді… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
119қозғалысты қамтамасыз ету жасағы — (Отряд обеспечения движения) негізінен, инженерлік, сондай ақ мотоатқыштар (танк) және де басқа бөлімшелерден тұратын, әскерлер қозғалысы кезінде бағыттағы дайындау және жарамды жағдайда ұстауға арналған уақытша әскери құрылым. Қарулы күштерде… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
120қону арақашықтығы — (Посадочная дистанция) авиациялық ұшу аппаратының қонуы кезінде қалықтау биіктігі, қону жолағына қауіпсіз жақындау шарттарын анықтайтын тұрақты бөгеттер биіктігіне тең жерден бастап, жерге қонғаннан кейін толық тоқтағанға дейінгі (немесе қону… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
