атып шықты
81белдеме — 1. (Рес., Орын.) алдыңғы, артқы дөңгелекті байланыстыратын ағаш. 2. (Қост., Жанг.) бел омыртқа. Б е л д е м е басқа омыртқалардан жалпақ болады (Қост., Жанг.). 3. (Сем., Ұрж.) бел. Б е л д е м е д е н атып арқарды түсірдім (Сем., Ұрж.) …
82беріш — 1 (Жамб., Шу) шикі. Әкелген дарбызыңның бәрі аппақ б е р і ш екен (Жамб., Шу) 2 (Рес., Астр.) көксерке тұқымдас балық 3 Қ орда., Қарм.) тізе беріші, жер соғары, төс табаны. Түйе шөккенде жайлы орналасуына таяныш болатын аяқтары мен төсіндегі жер… …
83бәлен-пәкуән — (Алм., Шел.) пәлен түген. Алдыңнан шыққан бір топ арқардың біреуін атып алмаған соң б ә л е н п ә к у ә н і ңн і ң керегі жоқ (Алм., Шел.) …
84бұлқыншақ — (ҚХР) жылқы терісінен жасалатын ыдыс. Бұлқыншақты жасау үшін жылқы сойғанда артқы санының терісін шашасына дейін мес қылып бітеу сойып алады. Содан соң терінің көк етімен шелін тазартып, сан жағын арасына шүпірек салып, тарамыспен немесе жылқының …
85дала жылқысы — (Сем., Абай) далада жайылып, ел көрмей тағыланып кеткен асау жылқы. Соғымға соярда атып алмаса, д а л а ж ы л қ ы с ы айдауға, байлауға көнбейді (Сем., Абай). Семей жағының көп жерінде дала сөзі «жабайы», «тағы» сөзінің орнына жиі қолданылады:… …
86дөй — 1 (Ақт., Ойыл) дәу, ірі, денелі. Д ө й қара жігіт өзі мен Назар екеуінің арасында тұрған кісілердің үстінен созылып, Назарға тіл қатып жатыр (Т. Ахт., Дала., 165) 2 (Сем.: Мақ., Ұрж.; Жезқ., Ағад.) даңқы зор, атақты. Бәрің де институтты бітіріп д …
87әз атқыр — (Алм., Жам.) қарғыс одағайы. Сені ә з атып келеді ғой, ә з а т қ ы р (Алм., Жам.). «Ара жігіміз қайтып кірікпестей ажырап кетті» деген жаман ә з бізден аулақ (М. Қабан., «Жұлдыз», 1986, №4, 92) …
88әупіру — (Қ орда: Қарм., Жал., Сыр.) құтыру, есіру. Ол өзінен өзі ә у п і р і п кететін мінезі бар адам Қ орда., Сыр.). Ә у п і р і п ұзақ соққан дауыл артынан ақ көбік атып басылған ұлы теңіздердей екі жетіге созылған бұл қырғын Круми «гастролінен» кейін …
89жаужүрек — (Шығ.Қаз., Ү Н.; Тау., Қош.) аңшылардың аңды атып алғанда, сол жерде сауыры мен майынан жасайтын шашлық тәрізді тағам. Ж а у ж ү р е к т і кейде үйде сойылған малдан да жасайды (Тау., Қош.) …
90жебінді — (Алм.: Кег., Нар., Шел., Еңб қаз.; Талд., Керб.) ең артқы идіріп сауып алған сүт. Сиырлардың ж е б і н д і с і н сауып алдың ба? (Алм., Кег.). Ж е б і н д і н і шайға қатып отырмын (Талд., Керб.) …
