атап бетергесез
41Авеста — – ежелгі Орталық Азияда, Иранда және оған көршілес аймақтарда кең таралған зороастризмнің (б.з.д. 6ғ. әулие Зәрдештің ілімі, Еуропада Заратустра немесе Заратуштра) қасиетті жазбалар жинағы. Авеста тілі деп аталатын көне тілде б.з.д. 3ғ. хатқа… …
42Аномия — (фр. аnomie – заң, ұйымдасудың жоқтығы) – қоғамның құндылықтар жүйесіндегі түбегейлі дағдарыстарды білдіретін ұғым. Аномия әсіресе өтпелі қоғамдарда жиі кездеседі. Бұрынғы әдетке айналған бағдарлар жаңа талаптарға сәйкес құндылықтармен жылдам… …
43Бақыт — – адамның өмір қызығы мен қуанышына, рахатына қанағаттану дәрежесін танытатын этикалық ұғым. Бақыттың негізінде адамның өмірі мағыналы және нәтижелі болған кездегі өз болмысына деген ризашылық сезімінің қалыптасуы жатыр. Арман сияқты, бақыт та… …
44Ведалар — (санскр. veda веда білім) – үнді әдебиетінің б.з.д. 1 мыңжылдықтың 2 жартысының аяғы – бірінші жартысында жазылған ең көне діни және философиялық ескерткіштері,мұралары. Ведалар әнұрандар мен құрбандық шалу формулаларынан, теологиялық (діни)… …
45Вестернизация — (нем. West батыс) – Батыс мәдениеті үлгілерін қабылдау, басқа мәдениеттердің батыстандырылуы немесе батыстық мәдениеттің жеке құндылықтарын қабылдау (реципиент ретінде). Вестернизация деп Америка мен Африка құрлықтарындағыдай батыстық мәдени… …
46Гносеология — (гр. gnosis – білім, таным+logos – түсінік, ілім) – таным туралы ілім, таным теориясымен айналысатын философияның тарауы, бөлімі. Эпистемологиядан (ғылым теориясынан) айырмашылығы таным процесін таным субъектісінің (зерттеушінің) таным… …
47Идеализм — (фр. idealisme, гр. idealism) – болмыс концепциясының шеңберінде рухтың немесе сананың бастапқылығын (алғашқылығын) мойындайтын философиядағы теория, доктрина. Басқаша айтқанда, идеализм материализмге қарама қарсы идеяны, сананы, рухты бірінші,… …
48Ноосфера — (гр. nous ақыл+sphaira шар) – қоғам мен табиғаттың өзара әрекет сферасы, оның шекарасында (ішінде) есті (парасатты) адами қызмет дамудың аңықтаушы факторы болады. Бұл терминді мәдени және ғылыми айналымға ХХ ғ. басында француз палеонтологы,… …
49Реформация — – христиандық шіркеу мен дін тұтудың өзін өзгертуге бағытталған Солтүстік және Орталық Еуропадағы XVI ғ. кең діни және әлеуметтік саяси қозғалыс. Ол Ренессанспен тығыз байланысты. Реформацияның негізін қалаушылар М.Лютер мен Ф.Меланхтон… …
50Эпистемология — (гр. еpisteme білім+logos ілім: білім туралы ілім) таным проблемаларын, атап айтқанда білімді тап осындай (знание как таковое) , оның құрылысын, құрылымын, қызмет етуі мен дамуын зерттейтін философияның тарауы. Әлбетте таным теориясымен… …
51айгөлек — зат. Қазақтың ұлттық ойыны. Ойнаушылар екі топқа бөлінеді, қаз қатар қол ұстасып, құлаштарын керіп тұрады. Бір топтың ойын бастаушысы өлеңмен «айгөлек ау; айгөлек, айдың жүзі дөңгелек...» деп 2 ші топтың бір адамының атын атап шақырады. Ол адам… …
52дәуір айналдыру — (жүргізу) Мал мүлік атап өлген адамның күнәсін екінші біреу мойнына алу …
53қуырмаш — зат. Жас балалардың саусақтарын атымен атап бүгіп, қайтадан ашып, қытықтап ойнайтын ұлттық ойын …
54қырқын беру — Қайтыс болған адамның қырық күндігін ас су беріп, атап өту …
55құдайы беру — Құдайы деп атап, садақа беру, құдайы ас тарату …
56құдайы шалу — Бір малды атап сойып, Құдайы беру …
57мүшел той — Белгілі бір жыл мөлшерін 25, 50, 60, 70 т.б. жасқа толу мерзімін атап өту тойы …
58адақтау — 1 (Рес., Орын.; Жамб., Шу; Қ орда, Қарм.) бітіру, аяқтау, тауысу. Етті жеп а д а қ т а ғ а н кезінде әйелдің ері келді (Рес., Орын.). «Кеңес» колхозынан бері қарай а д а қ т а п келеді екен бұл бала (Жамб., Шу). Түк қоймай а д а қ т а п айтты ғой …
59бұзбаша — (Талд., Панф.; Қ орда, Қарм.) құнажын кезінде бураға шөгілген түйе. Ертеде бірді екілі түйесі бар шаруалар кейін өніміне тәуір болады деп тайлақ жасынан өтісімен ақ «б ұ з б а ш а» деп атап, оны бураға қолдан шөгереді екен Қ орда., Қарм.) …
60даяшылық — (Монғ.) қызмет атқару. Д а я ш ы л ы қ көрсететін Дэлүүн сұмындық Тұрмыс қажетін өтеу бөлімшесінің тәжірибесін тарату жұмысын ұйымдастыру жөн деп атап көрсеткен ді («Ж. өмір», 4.06. 1987). Қанипаның қас қабағымен қозғалған күтушілері қылп… …
