алып
91ішпек — (Сем.: Абай, Ұрж., Аяг.; Шығ.Қаз.: Зайс., Марқ., Күрш.; Монғ.; Тау., Қош.) ер тоқымдағы терліктен кейін салынатын киіз. Балам, үйде і ш п е к қалып кетіпті, алып шыға қойшы (Сем., Абай). Ер тұрман і ш п е кс і з болмайды (Шығ.Қаз., Марқ.). І ш п… …
92келтіру — 1. (Алм., Қаск.) алып келу, алып беру. Апам маған шәугімді к е л т і р бері деді (Алм., Қаск.). 2. (Монғ.) жіберу, жолдау. Шаруашылық бастығы Қ. Қуаныш пен топ бастығы А. Жанымхандар редакцияға хат к е лт і р д і («Ж. өмір», 28.03.1983) …
93кәсе — 1 (Сем.: Ақс., Көкп.; Шығ.Қаз., Күрш.; Орал: Казт., Орда; Монғ.) шай ішетін шыны аяқ. Үйден к ә с е алып келе қойшы, қалқам! (Сем., Ақс.). Ана тұрған к ә с е н і маған әперші бері (Шығ.Қаз., Күрш.). Мен шайды аз ішемін, көп болғанда үш к ә с е… …
94кіреберлі — (Орал: Орда, Казт., Жән.) кіре беріс. Есік ашық қалып, к і р е б е р л і д е тауықтың біреуі арасында қалып қоя жаздады (Орал, Казт.) …
95көтерме — 1 1. (Қ орда: Арал, Қарм., Сыр., Шиелі) суды жоғары шығару үшін көмейге көлбей үйілген топырақ. К ө т е р м е д е н су салмаға тарайды Қ орда., Арал). 2. (Жамб., Шу; Шымк.: Сайр., Қызылқ.) екі жағындағы топырағын биіктеп өсіріп жасаған ой жердің… …
96күделеу — 1 (Қ орда: Сыр., Жал., Қарм., Қаз.; Түрікм., Таш.) пішенді, астық бауларын бір жерге үю. Күрішті қол орақпен орып алып, к ү д е л е п үстінен бастырушы едік Қ орда., Жал.). Олар кеше бір күннің өзінде бес гектар жерді к ү д е л е у г е көмектесті …
97қалыптың сынасы — (Монғ.) қалып бөлігі. Үстірік пен қалып арасына қағылатын сына …
98қол орақ — (Ақт.: Ойыл, Тем.; Жамб., Жуа.) орақ. Қазір қ о л о р а қ т ы көп қолданбайды (Ақт., Ойыл). Жас кезімізде тарыны қ о л о р а қ п е н көп орғанбыз (Жамб., Жуа.). Бел орағын белге алып, қ о л о р а ғ ы н қолға алып, кәріптер жанын қинайды (Жамб.,… …
99қошуақ — (Қост., Жанг.) қошаметтеу, қарсы алу. Біз сіздердің келгендеріңді қ о ш у а қ қарсы алдық (Қост., Жанг.). Мәриям оны қ ош у а қ алып мәз болып жатыр (Б. Майл., Шығ., 5 т., 166). Жұман дейтін көлбақадай тырбиған біреу менің келгенімді қ о ш у а қ… …
100құмыра — 1 1. (Сем.: Абай, Ұрж., Аяг., Көкп., Ақс., Мақ., Шұб.; Шығ.Қаз., Зайс.; Павл.: Ерт., Леб.) бөтелке. Бір қ ұ м ы р а алып келуге теңге бердім (Сем., Мақ.). Қ ұ м ы р а н ы толтырып сүт алып қой (Шығ.Қаз., Зайс.). 2. (Тау., Қош.) шөңке қазан. 3.… …
