алып
81қақпақыл — зат. Бес не жеті асықты (тасты) қол сыртымен қағып ойнайтын ойын. Қақпақыл ойнаушылардың әрқайсысы бес асықтан алып, салмақтылау асықты «құспек» етіп ортаға қояды. Бұдан кейін әр бала қолындағы асығын жрғары қағып жіберіп, оны алақанының сыртымен …
82сыдырғы — зат. этногр. Пышақты ортасына кигізіп алып таспа тілетін ағаш қалып …
83ағаш аяқ — 1 (Жезқ., Ағад.) екі сырық ағашты аяғына іліп алып жүру, соны ағашаяқ дейді 2 (Рес., Сарат.) сырлы тостаған. Бізде қымызды а ғ а ш а я қ п е н ішеді (Рес., Сарат.) 3 (ҚХР) жастар мен балалар ойнайтын ойынның бір түрі. Екі бақанды алып, орта… …
84айыру — 1 (Түрікм.: Таш., Ашх., Тедж.) алу, алып тастау. Мен саған айттым су стаканнан нанды а й ы р, – деп (Түрікм., Таш.). Екіден екі а й ы р ы п бола ма? (Түрікм., Тедж.). [Түрікменше айырмақ алу (Туркм. рус. сл., 1940); өзб. айирмоқ алу (Рус. узб. сл …
85аралық — 1. (Орал: Жән., Чап.; Гур.: Маңғ., Тең.; Рес., Волг.) етік тіккенде қалып пен мұрынша (үстірт) арасына қағылатын сына ағаш. А р а л ы қ қалып пен мұрыншаның арасына салынады (Гур., Тең.). 2. (Ақт., Қараб.) сына. Балтаның басына а р а л ы қ қағу… …
86ашар — 1 (Гур.: Шевч., Маңғ.; Түрікм.: Красн., Ашх.; Рес., Астр.; Өзб.) кілт. Алқаның а ш ар ы майысып қалыпты (Гур., Маңғ.). Есіктің а ш а р ы н жоғалтып алып, үйге кіре алмай отырғанымыз (Түрікм., Красн.). Жәй бір а ш ар ы жоғалып қалған құлып еді… …
87бәкі — 1 (Жамб., Тал.) ұстара. Дүйсеннің б әк і с і н алып келсең шашыңды алып берейін (Жамб., Тал.) 2 (Қар., Шет) ашып жаппалы кішкентай пышақ. Магазиннен б ә к і сатып алдым (Қар., Шет) 3 (Қар., Шет) шегіртке. қ. бәкішек. 4 (Қорда, Қарм.) түйенің… …
88бодық — (Монғ.) қызған отпен, таспен пісірген ет. Бодықты екі түрлі әдіспен пісіреді: 1) малды бауыздап, іші қарнын алып, іші қарнын алған жерін қайта тігіп, отқа құйқалап үйітеді. Бірнеше жерге құмды, тасты от жағып, қызған тасты ішіне нығыздап салады… …
89әйкел — 1 (Түрікм.: Красн., Небид., Ашх., Мары, Тедж.; Гур., Маңғ.) құдықты шегендеу үшін салынатын, ортасы тесік, дөңгелек тас. Маған колхоз бастық ә й к е л әкелуді тапсырды (Түрікм., Красн.). Қой терісінен әдейі істелген күбідей қауғаны құлаштап ә й к …
90жұмыстау — (Гур., Маңғ.; Көкш.: Руз., Зер., Қ ту; Монғ.) жұмыс істеу. Ол пекарнайда ж ұ м ы с т а й д ы (Гур., Маңғ.). Бекішев жолдас 1945 жылы 2000 га жерді трактормен ж ұ м ы с т а у ғ а міндеттеме алып отыр (Көкш., Руз.). Осы жерде ж ұ м ы с т а ғ а н ым …
