айқырт
11Куртутель — Деревня Куртутель башк. Ҡыртүтәл Страна РоссияРоссия …
12сауалшы — сын. Сауал қоюшы, сұраушы (адам). Нысанбай сүтке қуырылған құмшекерді қырт қырт шайнап отыр. Екі көзі с а у а л ш ы д а (О.Сәрсенбай, Шығ., 5, 250). С а у а л ш ы д а сасуға айналды (Бұл да) …
13алапар — 1 (Алм., Жам.) бұлбұл тәрізді торғай. Мәрәсұлдың баласы а л а п а р торғайды былтырдан бері қапасқа салып, асырап жүр (Алм., Жам.) 2 (Жамб., Жам.) бажырайған, алар ған. Ауданнан мінген поездың басын Ақыртөбеден бір ақ тартқан, а л а п а р көзді… …
14дабыра — (Маң.: Шевч., Маңғ.) дапқырт, қауесет, сыбыс. Қолымда отыр домбыра, Домбыраны күнә деп – Білмей айтқан д аб ы р а, Кімнің жақсы жаманын Алла білер соңыра (Маң., Шевч.) …
15дәулет шығару — (Монғ.) қаржы жұмсау. Кейбір сауда ұйымдары суыр, тараққұйрық аулауға салғырт қарап уақыт ұттырып, суыр жатар кезде абыржып, қыруар д ә у л е т ш ы ғ а р ы п ойға, қырға шапқылайтын жайт та кездеседі («Ж. өмір», 30.07.1985) …
16кеженей — (Гур., Маңғ.) революциядан бұрын түтін басынан алынған салық. Патша тұсында к е ж е н е й г е ботамызды да сатқан едік (Гур., Маңғ.). Жабай жүрген елің деп, Бас бұрмай маған көнің деп, Түсіндір барып халқыңды, К е ж е н е й салғырт берің деп (Гур …
17ардың-гүрдің — сын. Ойындағысын айта салатын, ашық, аңғырт, ақкөңіл. Бірақ заты жақсы адам, а р д ы ң г ү р д і ң демесең, ешкімге зияны жоқ (Ж. Қорғасбек, Жынды қайың, 11) …
18болпыш — сын. Болбыр, болпақ, бос. Кең, момын, б о л п ы ш, салғырт салақ жайлау бұл күндерде бой жасаған баладай (М. Әуезов: Жұлдыз, 1974, 8, 86) …
19қалан — зат. көне. Жалпыға ортақ салық түрі. Қ а л а н деген (құшыр деп аталатын жан басына салынатын алымсалықтан өзгеше) жеріне қарай салынатын алым салық болды (ҚазССР тарихы, 2, 238). Темір Құтлықта бұрынғы хандардай бүкіл бұқара халыққа аямай шөлен …
20қаңқула — ет. Қаңқу сөз, алып қашпа сөз айту, өсектеу. Жұрт сөзді онан әрі жаңыртқан жоқ, Қ а ң қ у л а п, қағажулап қағытқан жоқ. Насырға шабатынын біліп жиын, Шаппаған бәйге басын ауыртқан жоқ (І.Жансүгіров, Шығ., 512). Мұны төрде отырған ақсақалдар… …
