айыру
51тоқыратып жаю — (Монғ.) малды тоқтатып жаю. Қар шетінен шыққан ескілі, жаңалы шөпті жерлерге алдын т о қ ы р ат ы п ж а ю керек. Бұл кезде мал бөлініп қалып қоятындықтан малдың бас аяғын жинап қайыру керек (“Ж. өмір”, 21.05.1987) …
52тұшыту — (Өзб., Ташк.) 1. күйдіру, қыздыру (майға байланысты). Майы т ұ ш ы м ағ а н тамақ дәмсіз болады (Өзб., Ташк.). 2. тортасын айыру …
53уату — 1. (Рес., Орын.; Шығ.Қаз., Ү Н.; Сем., Абай) ақшаны ұсақтау, майдалау, айыру (қ.) …
54айырушылық — зат. Айыру ісі, айырғандық; ажыратушылық …
55әкімшілік — жаза. з а ң. Құқық бұзушылар үшін қолданылатын мемл екеттік мәжбүрл еу шарасы; құқық бұзушы адамды құқықтары мен бостандықтарынан айыру немесе шектеу ісі (Терминол. анықт., 10, 52) …
56дән — суыру. Жел арқылы дәнді шөп шаламнан, қауызынан айыру ісі; астық ұшыру. Д ә н с у ы р у кезінде жел болмай қалса, дән суырушы адам ысқырып, желдің пірі Мірқайдардан жел шақырады (Қаз. этнография., 1, 622) …
57күн — жайлату. этногр. Тасаттық беру кейде осылай да аталынады. Тасаттық беру құрғақшылықта тәңіріден жаңбыр тілегенде жасалады. Бұл «к ү н ж а й л а т у» деп аталады (Ата салты., 136). Күн жұбату. Күнді (уақытты) өткізу. Бақтияр, Байжұма, Сағымжандар… …
58ояздат — ет. Құсты арықтату, майынан айыру. Сонан соң етін о я з д а т п а й бабымен қайырып, қарнын ашырып, жүрегін қарайтып ұстау керек (Ғ.Оралбаев, Ақиық, 96). Бұл оның әлін қашырып, етін о я з д а т ы п, ат үстінде отыруға дағдыландырады (Ж.Сатылғанов …
59тары — ботқа. Тарыдан жасалған қоюлау тағам. Қоп қою, мойылдай қара мұртының қияғы селтиіп, сырты күйе күйе қара котелоктен т а р ы б о т қ а н ы соғып отыр (С.Бақбергенов, Қарға тамған., 131). Тары қаралау этногр. Тарыны келіге түйіп, сыртқы қауызынан… …
60шобыр — ат. Мініспен қатар күш көлікке жарамды ат. Ш о б ы р а т, тұғыр ат, мес ат, шабан ат дегендер жұмыс аттары болғандықтан қой жаюға, мал қайыруға, күш көлікке т.б. пайдаланылады (Ана тілі, 16. 05. 2013, 5) …
