адәм акыллы
1акыллы — с. 1. Аңлы, зиһенле. Тәрбияле, яхшы холыклы, тыңлаучан, үзен тота белә торган 2. Ачык фикерле, төпле, уйлап эш итә торган. күч. Кешенең тышкы кыяфәтенә карата; акыллылык сизелеп торган 3. Акылга сыешлы, акылга туры килә торган. Эчтәлекле, фикергә …
2адым — 1. Аякның алга, артка яки янга таба бер атлавы. Аяк атлау тавышы ул аның адымнарын ишетте 2. Атлау рәвеше, йөреш батыр адымлы. Ат йөрешендә иң салмак хәрәкәт, атлап бару; Аллюр 3. Озынлык үлчәве (атлаган вакытта ике аяк табаны арасы кадәр) ;… …
3аек — с. 1. Исерткеч эчемлек эчмәгән, исермәгән; исерек булмаган. Гомумән, исерткеч эчемлекләр, аракы эчми торган 2. күч. Фикер йөртердәй хәлдә, уйлау сәләтен югалтмаган, аңлы 3. күч. Акыллы, уйлап эш итә торган. рәв. Уйлап, акыл белән. Дөрес, туры,… …
4айнык — с. 1. Исерткеч эчемлек эчмәгән, исермәгән; исерек булмаган. Гомумән, исерткеч эчемлекләр, аракы эчми торган 2. күч. Фикер йөртердәй хәлдә, уйлау сәләтен югалтмаган, аңлы 3. күч. Акыллы, уйлап эш итә торган. рәв. Уйлап, акыл белән. Дөрес, туры,… …
5алтын — 1. Сары төстәге затлы металл, химик элемент (Au, ат. мас. 197, 1064 гр. эри). с. Алтынга бәйләнешле. с. Алтын төсле, ачык сары 2. Шундый металлдан коелган әйберләр. Шундый металлдан коелган акча. Гомумән акча турында әйтелә. Гомумән байлык тур. 3 …
6аңгыра — (АҢГЫРАЛАНУ) (АҢГЫРАЛАТУ) – с. 1. Миңгерәү, аңсыз, надан, ахмак 2. Акылга зәгыйфь, тулы акыллы түгел …
7әйбәт — с. 1. Уңай сыйфатларга яки кирәкле үзенчәлекләргә ия булган; яхшы, киресе: начар. Һава, көннең торышы тур. Рухи халәт тур. кәефе әйбәт. Бөтен, файдаланырга яраклы. рәв. Җиренә җиткереп, яхшы итеп бик әйбәт сыйладылар 2. Югары сыйфатлы; затлы… …
8башлы — с. 1. күч. Акыллы, зиһенле, зирәк 2. Күп һәм эре башаклы, уңган. БАШЛЫ КӘБЕСТӘ – 1) Тоташ, туралмаган кәбестә 2) Сабагында баш үсә торган кәбестә (гади кәбестә). БАШЛЫ СУГАН – Суган башы өчен үстерелә торган суган сорты. БАШЛЫ ТАСТЫМАЛ – Ике башы …
9бердән — 1. Барысы бергә, бер үк вакытта барыбыз б. сикереп тордык. Кинәт, көтмәгәндә, шунда ук балалайка б. тынды 2. Барысын да тулаем, берьюлы бөтен акчасын б. чыгарып бирде 3. Бер толымга үргән чәч тур. б. үрелгән 4. Санаганда беренче пунктны күрсәтү… …
10бигрәк — рәв. 1. Чиктән тыш, кирәгеннән артык, чамасыз 2. Барыннан да элек җавабы, бигрәк тә акыллы карашы... 3. кер. Килешмәгәндә әйтелә килешмәгәнне инде, бигрәк …