żywe

  • 61czort — m IV, DB. a, Ms. czortrcie; lm M. y pot. «diabeł, szatan, czart (zwykle w utartych połączeniach wyrazowych o charakterze przekleństw)» ◊ Co u czorta! przestarz. tam do czorta! «okrzyk wyrażający złość, gniew, zniecierpliwienie» ◊ Czort kogoś… …

    Słownik języka polskiego

  • 62data — ż IV, CMs. dacie; lm D. dat 1. «termin kalendarzowy jakiegoś zdarzenia; oznaczenie dnia, miesiąca, roku jakiegoś wypadku, napisania listu, wystawienia dokumentu itp.» Data dzisiejsza, wczorajsza. Epokowa, historyczna data. Bliska, oznaczona data… …

    Słownik języka polskiego

  • 63drużba — m odm. jak ż IV, CMs. drużbabie; lm M. drużbabowie, DB. drużbabów 1. «mężczyzna, zwykle rówieśnik pana młodego, towarzyszący mu do ślubu» Drużba weselny. 2. ż IV, CMs. drużbabie, blm, daw. dziś żywe w przysł. «życzliwość, przyjaźń» □ Służba nie… …

    Słownik języka polskiego

  • 64dziw — m IV, D. u, Ms. dziwwie; lm M. y 1. częściej w lm «rzecz dziwna, niezwykła, zdumiewająca; dziwna, niezwykła historia» Był to zamek zaczarowany, pełen dziwów i strachów. Opowiadano o nim istne dziwy. ◊ Dziwy nad dziwami «bardzo dziwne rzeczy,… …

    Słownik języka polskiego

  • 65efemera — ż IV, CMs. efemeraerze; lm D. efemeraer biol. efemery «krótko żyjące organizmy żywe, które przystosowały się do niesprzyjających warunków klimatycznych» ‹gr.› …

    Słownik języka polskiego

  • 66egzotoksyna — ż IV, CMs. egzotoksynanie; lm D. egzotoksynayn biol. «jad bakteryjny, produkowany przez żywe bakterie, wydalany na zewnątrz do otoczenia» …

    Słownik języka polskiego

  • 67era — ż IV, CMs. erze; lm D. er 1. «okres zapoczątkowany jakimś doniosłym wydarzeniem (rzeczywistym lub legendarnym), od którego niekiedy liczono lata» Era starożytna, nowożytna. Era rewolucji. Era kosmiczna. Era od założenia Rzymu. ∆ Nasza era (skrót …

    Słownik języka polskiego

  • 68folga — ż III, CMs. folgaldze, blm 1. przestarz. «ulga, odpoczynek, wytchnienie; pobłażanie» dziś żywe we fraz.: Dać folgę sobie, czemuś «dać upust czemuś, pozwolić sobie na coś» 2. rzad. «luz w osadzaniu czegoś, np. osi łożyska» ‹niem.› …

    Słownik języka polskiego

  • 69gałganiarz — m II, DB. a; lm M. e, DB. y przestarz. «człowiek zbierający, sprzedający gałgany» dziś żywe we fraz. Bal gałganiarzy «bal, którego uczestnicy są przebrani» …

    Słownik języka polskiego

  • 70gaz — m IV, D. u, Ms. gazzie 1. lm M. y chem. fiz. «ciało lotne, substancja nie mająca własnego kształtu ani objętości, wykazująca zdolność do samorzutnego rozprężania się, poniżej pewnej temperatury, zwanej krytyczną, przechodząca w stan ciekły; jeden …

    Słownik języka polskiego