(póki)
111używać — 1. pot. Użyć jak pies w studni «nie zaznać niczego dobrego, źle spędzić czas»: – Ale Tomek! Tomek używa też jak pies w studni! Ho! Ho! Ho! – zaczął się znowu śmiać wujek. – On dopiero ma tam za swoje! H. Ożogowska, Dziewczyna. 2. Używać sobie na… …
112wierzch — 1. Chodzić pod wierzchem «o zwierzęciu, które jest przeznaczone do jeżdżenia na nim»: Dorodny koń. Kiedyś nawet pod wierzchem chodził. W. Myśliwski, Sad. 2. Coś wyszło, wypłynęło itp. na wierzch «coś stało się jawne»: (...) prawda, kiedy wychodzi …
113wziąć się — 1. pot. Wziąć się, brać się, chwytać się, wodzić się itp. z kimś za bary, za czuby, posp. za łby «podjąć, podejmować walkę, pobić się, bić się, pomocować się, mocować się z kimś, z czymś»: (...) czasem podpite towarzystwo brało się za łby. NCz… …
114budzić — ndk VIa, budzićdzę, budzićdzisz, budź, budzićdził, budzićdzony 1. «przerywać czyjś sen» Budziło ją bicie zegara. Budzić kogoś do pracy, na śniadanie, ze snu, z drzemki. □ Nie budź licha, póki śpi.przen. Wiosenne słońce budziło przyrodę do życia.… …
115córeczka — ż III, CMs. córeczkaczce; lm D. córeczkaczek zdr. od córka Urocza córeczka. Urodzić córeczkę. Póki córeczki opiewałem wdzięki, mamunia słucha, stryj czyta. (Mickiewicz) …
116dech — m III, D. tchu, blm «wciągane do płuc i wypychane z nich powietrze, tchnienie; czynność narządów oddychania; oddech» Krótki, świszczący dech. Chwytać, wstrzymać dech. Nabrać tchu. Nie móc złapać tchu. Tchu komu braknie, zabrakło; dech zamiera… …
117dobry — dobrybrzy, lepszy 1. «życzliwy, skłonny do pomagania; łagodny, serdeczny, przyjazny» Dobre serce. Dobry uśmiech. Dobrzy ludzie. ∆ Bądź tak dobry «zwrot grzecznościowy poprzedzający prośbę o coś» ◊ Dać, powiedzieć komuś dobre słowo «przemówić do… …
118dopóki — 1. «do końca czasu, w którym coś trwa, jak długo coś trwa, do jakiegoś czasu, póki» Dopóki była zima, spalano dużo węgla. Nie pozwolę na to, dopóki żyję. ∆ Dopóki dopóty a. póty (dla zaakcentowania jednoczesności trwania czynności, stanów lub… …
119dopóty — «do czasu, gdy się rozpoczyna inna czynność, często będąca skutkiem tej pierwszej; dotąd» Dopóty dzieci biegały po podwórku, aż zapadł wieczór. ∆ Dopóty dopóki a. póki (dla zaakcentowania jednoczesności trwania czynności, stanów lub zjawisk):… …
120dzban — m IV, D. a, Ms. dzbannie; lm M. y «duże naczynie zwykle zwężone u góry, z jednym uchem lub z dwoma, czasem z dziobkiem, dawniej naczynie użytkowe, dziś dekoracyjne; zawartość tego naczynia» Dzban gliniany, cynowy. Dzban miodu. Dzban na wino.… …
