(доны) бын фæкæнын
1ДОНЫ БЫН НÆ СЫГЪДÆГ КÆНЫН — тж. ДОНЫ БЫН НÆ РÆСУГ КÆНЫН Æдзух хыл кæнын, нæ фидауын. Сæ доны бын никуы рæсуг кæны Сулхан æмæ Бигуызæн дæр. (Козаты Х. Æнæныгæд мард.) …
2ХЕТÆДЖЫ УАСТЫРДЖИЙЫ КУВÆНДОН — см. Священная роща Хетага – Хуыцау, табу Дын уæд! – Хуыцау, хистæрæй, кæстæрæй, сылгоймагæй, нæлгоймагæй Дыл нæхи фæдзæхсæм æмæ нын ахъазгæнæг у. – Хуыцау, зæххыл цыдæриддæр цæуы – цинæй дæр, зианæй дæр – иууылдæр Дæуæй аразгæ сты, æмæ Дæм фылдæр …
3ДОНБЕТТЫР — Денджызты æмæ фурдты, стыр цæугæдæтты бардуаг. Цæры денджызты, фурдты бын. Ис ын бирæ чызджытæ. Кадæг «Дзерассæ рæсугъды» йæ цот сты æртæ хойы æмæ авд æфсымæры. Донбеттыр хæларæй цæры нæртон адæмимæ. Уæрхæгæн дыууæ фаззоны куы райгуырд, уæд æй… …
4Дон хæссынмæ хонын — см. Дон хæссынмæ хонын – перевод Дон хæссынмæ хонын – ирон бинонты фыдæлтыккон æгъдæутты æнæмæнг хæйттæй иу. Йæ нысан уыдис ног чындзы кад æмæ радимæ донмæ акæнын. Чындзæхсæвæй иу мæй (хатгай та фылдæр) куы рацыдис, уæд иу ног чындз чызджытæ æмæ… …
5ДÆЛИМОНТÆ — Ирон мифологи ариаг мифологиимæ æнгом баст кæй у, уымæн ма иу æвдисæн у уый, æмæ ирон адæмон сфæлдыстады дæр æнусты кæрæдзиимæ тохгæнæг сты хæлархæссæг æмæ хæрамхæссæг тыхтæ. Хæрам, фыдæх хæссæг тыхты минæвæрттæ сты авд дæлдзæхы цæрæг дæлимонтæй …
