Сипаков, Иван Данилович

Янка Сипаков, наст. Иван Данилович Сипаков (Янка (Іван Данілавіч) Сіпакоў; 15 января 1936(19360115), д. Зубревичи (Зубрэвічы) Оршанский район Витебской области — 10 марта 2011^[1], Минск) — белорусский поэт, прозаик, переводчик и исследователь литературы.

Биография

Родился в крестьянской семье. Родители были замучены во время Второй мировой войны фашистами за связь с партизанами. Учился в Зубревичской средней школе и одновременно работал почтальоном. После школы, в 1954—1955 годах, работал литературным сотрудником в шкловской районной газете «Чырвоны барацьбіт» (рус. Красный борец). В 1960 году закончил отделение журналистики Белорусского государственного университета. В 1960—1973 годах работал в журнале «Вожык». Член союза писателей СССР с 1961 года. С 1973 — руководитель отдела искусства, критики и библиографии, с 1989 — ответственный секретарь журнала «Маладосць». С 1993 руководил редакцией литературы, языка, фольклора и этнографии издательства «Белорусская Энциклопедия». С 1997 работал в журнале «Беларусь».

Похоронен на Минском городском кладбище в Колодищах.

Творчество

Первое стихотворение напечатал в 1953 году в оршанской районной газете «Ленінскі прызыў».

Автор сборников поэзии «Сонечны дождж» (1960, Солнечный дождь), «Лірычны вырай» (1965, Лирический отлёт), «Дзень» (1968, День), «З вясны ў лета» (1972, Из весны в лето), «Веча славянскіх балад» (1973, Вече славянских баллад), «У поўдзень, да вады» (1976, В полдень, к воде), «Вочы ў вочы» (избранное 1978, Глаза в глаза), «Усміхніся мне» (1984, Улыбнись мне), сборников юморесок «Лысы юбілей» (1965, Лысый юбилей), «Плюс на мінус» (1973, Плюс на минус), «Ланцугі для мух» (1980, Цепи для мух), «Пятніца ў суботу» (1988, Пятница в субботу). Автор книг очерков повестей и рассказов «Па зялёную маланку» (1971, О зеленой молнии), повестей и рассказов «Крыло цішыні» (1976, Крыло тишины), «Даверлівая зямля» (1977, Доверчивая земля), «Жанчына сярод мужчын» (1980, Женщина среди мужчин), «Усе мы з хат» (1982, Все мы из изб), «Спадзяванне на радасць» (1983, Надежда на радость), «Пяць струн» (1984, Пять струн), «Сад людзей» (1985, Сад людей), «Журба ў стылі рэтра» (1990, Печаль в стиле ретро). Направленностью на трагедии века — землетрясению в Армении и Чернобыльской катастрофе — выделяется книга поэм в прозе «Ахвярны двор» (1991, Жертвенный двор). Составитель книги притчей «Тыя, што ідуць» (1993, Те, кто идут). Автор фантастическо-приключенческой повести «Блуканне па іншасвеце» (1994, Блуждание в иномире).

Перевёл на белорусский язык книги поэзии — «Листья травы» Уолта Уитмена (1978), «Тюремный дневник» Хо Ши Мина (1985), «Сонеты беды» Франце Прешерна (1987), «Божественную камедию» Данте Алигьери, отдельные произведения Александра Пушкина, Адама Мицкевича, Тараса Шевченко, Александра Блока, О. Туманяна, А. Церетели, С. Квазимодо, Д. Максимович, И. Межелайтиса, И. Сарайлича, Расула Гамзатова, Дмитра Павлычко, А. Сийга, Ю. Мартинкявичюса, Г. Эмина, А. Малдониса, А. Салакауры, К. Чуковского, отрывки из «Калевалы» и др.

Вышли Избранные произведения Я. Сипакова в 2 томах (1985).

Награды

Лауреат государственной премии БССР (1976) за книгу «Веча славянскіх балад».

Заслуженный деятель культуры Республики Беларусь (1997).

Примечания

1. ↑ Умер писатель Янка Сипаков

Литература

• Беларуская мова: энцыклапедыя / пад рэдакцыяй А. Я. Міхневіча. Мінск, 1994. С. 488.
• Беларуская энцыклапедыя: у 18 т. Мінск, 2002. Т. 14. С. 411.
• Беларускія пісьменнікі: 1917—1990 / Уклад. А. Гардзіцкі. — Мн.: Мастацкая літаратура, 1994. ISBN 5-340-00709-X — С. 497.
• Беларускія пісьменнікі: біябібліяграфічны слоўнік : у 6 т. / рэдкал.: І. Э. Багдановіч [і інш.]. — Мн., 1995. — Т. 5. — С. 319—326.
• Беларусь: энцыклапедычны даведнік. Мінск, 1995. С. 661.
• Гоўзіч І. М. Элегія ў творчасці Янкі Сіпакова / І. М. Гоўзіч // Веснік Віцебскага дзяржаўнага універсітэта. — 2002. — № 3. — С. 88-94.
• Сіпакоў, Я. Дні за спіною / Янка Сіпакоў // Маладосць. 1997. № 10. С. 136—181.
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. Мінск, 2001. Т. 6, кн. 1. С. 303.
• Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: у 5 т. Мінск, 1987. Т. 4. С. 736—737.
• Яршоў І. А. Талент шчодры і шматгранны // Вёрсты пройдзенных дарог / І. А. Яршоў, В. М. Сіднякова. — Магілёў, 2003. — С. 126—135.
• Сипаков, Я. Дни за спиной: (автобиографические воспоминания) / перевод с белорусского Вл. Машкова // Нёман. 1997. № 11. С. 36-76.
• Санюк, Д. К. Янка Сіпакоў / [Санюк Д. К.] // Гісторыя беларускай літаратуры ХХ стагоддзя : у 4 т. / [навуковыя рэдактары : У. В. Гніламёдаў, С. С. Лаўшук]. Мінск, 2002. Т. 4, кн. 1. С. 675—692.
• Андраюк, С. А. Даверлівы талент: Янка Сіпакоў / Серафім Андраюк // Пісьменнікі. Кнігі : літаратурна-крытычныя артыкулы / Серафім Андраюк. Мінск, 1997. С. 219—229.
• Русецкі, А. У. Бачыць чалавека: (Янка Сіпакоў) / Аркадзь Русецкі // Ісці да чалавека : літаратурныя партрэты / Аркадзь Русецкі. Мінск, 1987. С. 162—226.
• Янка Сіпакоў: [матэрыялы аб жыцці і творчасці] / Людміла Рублеўская, Міхась Тычына, Васіль Жуковіч [і інш.] // Крыніца. 1997. № 5. С. 66-89.
• Савік, Л. Усе мы з хат / Лідзія Савік // Голас Радзімы. 1996. 15 лют. (№ 7). С. 1, 6.
• Давідоўская, Л. Янка Сіпакоў / Людміла Давідоўская // Роднае слова. 2004. № 7. С. 100—102. (Лаўрэаты Купалаўскіх прэмій).
• Гоўзіч, І. Максім Гарэцкі і Янка Сіпакоў : да праблемы стылёвага падабенства / Ірына Гоўзіч // Роднае слова. 2003. № 2. С. 16-19.
• Гоўзіч, І. Насустрач святлу : праблема прасвятлення народа ў творчасці Янкі Купалы і Янкі Сіпакова / Ірына Гоўзіч // Роднае слова. 2003. № 7. С. 17-21.
• Шпакоўскі, І.С. Пераадоленне. Пошук выхаду са стылявога тупіка ў Янкі Сіпакова, Рыгора Барадуліна, Васіля Зуёнка / [І.С. Шпакоўскі] // Беларуская літаратура ХХ ст. : вучэбны дапаможнік / М.І. Мішчанчук, І.С. Шпакоўскі. Мінск, 2001. С. 297—314.
• Гоўзіч, І.М. Элегія ў творчасці Янкі Сіпакова / І.М. Гоўзіч // Веснік Віцебскага дзяржаўнага універсітэта. 2002. № 3. С. 88-94.
• Корань, Л. У іншасвеце : прытчы Янкі Сіпакова / Людміла Корань // Цукровы пеўнік : літаратурна-крытычныя артыкулы / Людміла Корань. Мінск, 1996. С. 233—240.
• Мішчанчук, М.І. Балада і яе разнавіднасці / М.І. Мішчанчук // Ёсць у паэта свой аблог цалінны / М.І. Мішчанчук. Мінск, 1992. С. 68-110.
• Марціновіч, А. А. Пад знакам дабраты / А. А. Марціновіч // Шляхам праўды : выбраныя старонкі беларускай літаратуры ў святле сённяшняга дня : літаратурна-крытычныя артыкулы / А. А. Марціновіч. Мінск, 1994. С. 212—229.
• Бараноўская, Л. Сэнсавая аб’ёмнасць паэмы «Одзіум» Янкі Сіпакова / Любоў Бараноўская // Роднае слова. 2003. № 12. С. 21-22.
• Ігнацёнак, А. Не можа быць чорнага колеру ў сонца : ідэя сонца ў пейзажах [вершах] Янкі Сіпакова / Алена Ігнацёнак // Мастацтва. 1996. № 10. С. 22-25.
• Саламаха, У. Закон раўнавагі Янкі Сіпакова / Уладзімір Саламаха // ЛіМ. 2003. 24 студз. (№ 4). С. 4-5.
• Лойка, А. А. Памераўшы на крылы акіян / Алег Лойка // Паэзія і час : літаратурна-крытычныя артыкулы, творчыя партрэты / Алег Лойка. Мінск, 1981. С. 166—173.
• Кавалёў, С. В. Спакушэнне агнём / Сяргей Кавалёў // Партрэт шкла : літаратурна-крытычныя артыкулы. Мінск, 1991. С. 120—130.