xos
101ud — 1. is. <ər.> Vətəni Hindistan sayılan, yandırılanda xoş iy verən bir ağac (xoş qoxu vermək üçün otaqlarda xüsusi qablarda – buxurdanlarda yandırılardı). 2. is. <ər.> Yaxın Şərqdə simli musiqi alətinin adı. Oxuyub çalanlar yavaş yavaş… …
102üz — is. 1. İnsan başının qabaq hissəsi; surət, sifət, çöhrə, sima. Üzünün ifadəsi. Qəşəng üz. – Mərcan bəy diqqətlə Kərbəlayı Qubadın üzünə baxır. Ü. H.. <Qızın> yumru, gözəl üzü və yanaqları açıq sərin havada qızarmışdı. M. İ.. // Heyvan… …
103xay — is. Dənizdə, göldə, çayda tam sakitlik, sakit hava, küləksizlik. Hava xoş, dəniz xay, əncir üzüm bol; Dənizdə oğlanlar, qızlar çimirlər. R. R.. // Sif. mənasında. Əsəbləri sığallayır bu xoş hava, bu xay hava; Gözəlliklər ağuşunda nəfəs alır bu… …
104xeyirxəbər — is. <ər.> Xoş xəbər, ürəkaçan, şad xəbər. Deyəsən, xeyirxəbərin var. – <Qadın:> Sən də gərək Hafizdən bir fal açasan, görək qubernator xeyirxəbər gətirəcəkdimi? M. S. O.. // Xeyirxəbər gətirən. Telli xala bu xeyirxəbər qadının… …
105xoşagələn — sif. Ürəyəyatan, insanda xoş əhval ruhiyyə yaradan, xoş, bəyənilən. Xoşagələn şeir. Xoşagələn parça seçmək. – Qoltuğunda kitablar, körpə qəlbində qəmlər; Qiymət dəftərçəsində xoşagələn rəqəmlər. S. Rüst.. <Əlikram:> Dil ətdəndir, Şeyda, o… …
106xoşallanmaq — f. Bir şeydən xoş təsir duymaq, ləzzət aparmaq, nəşə duymaq, xoş hisslər duymaq. Oğlan yeyə yeyə qulaq asır, qəlbində xoşallanır, sevinirdi. Ç.. Bu şaxtalı gecənin yarısında od onları xoşallandırdı. S. R.. <Budaq:> Anam əllərini gəzdirdikcə …
107xoşsöhbət — sif. <fars. xoş və ər. söhbət> Yaxşı müsahib, söhbətcil, söhbətindən ləzzət duyulan. Badisəba xanımın çox xoşsöhbət və zarafatcıl olduğu meydana çıxdı. Ç.. <Hüsaməddin:> Əxi Fərrux o qədər sevimli və xoş əqidə, xoşsöhbət bir adamdır… …
108xoşxasiyyət(li) — sif. <fars. xoş və ər. xasiyyət> Xoş, yumşaq, mülayim, yaxşı xasiyyəti olan. Xoşxasiyyət adam. – <Fərman> həm yaraşıqlı, həm bacarıqlı, həm də xoşxasiyyət adamdı. M. İ.. O, mehriban, gülərüzlü; Xoşxasiyyət bir nənədir. M. D..… …
109xəlq — is. <ər.> klas. 1. Yaratma, yaradılış. Xəlq etmək (eləmək) – yaratmaq, vücuda gətirmək. <Abbas:> Mənim meylim elə sənnən xoş olub; Nə xoş xəlq eyləyib yaradan səni. «Abbas və Gülgəz». <Arif:> İnsanları xəlq etmədə var bəlkə də… …
110yaxşı — sif. 1. Müsbət xüsusiyyətlərə və ya keyfiyyətlərə malik olan; öz keyfiyyəti ilə verilən tələbləri təmin edən, lazımi qaydada olan; bəyənilən (yaman ziddi). Yaxşı yeməklər. Yaxşı mal. Yaxşı at. Yaxşı mənzil. Yaxşı xətt. Yaxşı tərcümə. Yaxşı şərait …
