ҡорал сүкеп яһау
1аяғынан жүру — (Орал, Орда) кепілде жүру. Орда сельпосының бұрынғы бастығы қазір а я ғ ы н а н ж ү р (Орал, Орда) …
2абай-қоқай — (Орал, Жән.) қоқан лоқы. Қабдыр а б а й қ о қ а й м е н қорқыта алмайды (Орал, Жән.). Бұрын Жоңғарға алыстан а б а й қ о қ а й жасап қояды екен, қазір қол жиып кеп соғысып жатқан түрлері бар сияқты (Ә. Кекіл., Үркер, 172) …
3жайылыс — (Орал, Жән.; Ақт., Ойыл; Гур., Маңғ.) жайылым. Қой Ойылдан өтіп қашады, ж а й ы л ы с қ а кеткісі кеп (Ақт., Ойыл). Мақсұт, ж а й ы л ы с т а ғ ы аттарды айдап келіп, қонаққа ат ұстап бер (Орал, Жән.) …
4қырдасын — (Орал, Казт.) киіздің кескен бөлегі. Әміржан ай, сендегі қ ы р д а с ы н д ы әкеп берші, астыма төсеп отырайын (Орал, Казт.) …
5күбір — 1 (Орал: Чап., Жымп.) мал астында тапталған шөп шар, қалдық. Бір үлкен кісі қорадан к ү б і р шығарып жүр екен (Орал, Чап.). Аулалардағы к ү б і р л е р д і үйіп, олардың керексізін әдейі орындарға төгу керек («Екп. жол», 22.04.1958) 2 (Орал:… …
6қамба — 1 (Гур., Маңғ.) бүршіксіз шөптердің жалпы аты. Қ а м б а шөпте дән болмайды (Гур., Маңғ.). Жері тұнып тұрған қ а м б а екен (Гур., Маңғ.) 2 1. (Орал, Чап.) шөмеле етіп үйгенге дейін бөлек бөлек етіп тырмамен жиып қойған шөп. 2. (Орал: Жән., Орда) …
7тақа — 1 (Монғ.; Сем., Шұб.) түгел, түк қалмай, мүлде. Түйір дән жоқ. Т а қ а таусылғалы бүгін төрт күн (М. Құрман., 124). Ұйқыдан т а қ а күдер үзгесін бұл түрегелді (Ә. Нұрп., Сең, 67) 2 (Орал, Орда; Рес.,Орын.) таға, етіктің өкшесіне қағатын темір.… …
8жандық — 1. Қ орда., Арал; Ақт.: Ойыл, Тем., Қараб.; Орал: Казт., Жән.; Гур.: Бақс., Маңғ.; Қост., Жітіқ.; Рес., Орын.; Түрікм.: Красн., Ашх., Небид., Таш., Мары; Қарақ.) ұсақ мал, қой ешкі. Ж а н д ы қ дегенді білмейміз, ірі қарамыз ғана бар Қ орда.,… …
9ұра — 1 (Түрікм.: Красн., Небид., Ашх., Мары, Таш.) бірден шап беру. Ұ р а бүйірінен қысып қалдым (Түрікм., Таш.). Осында кеп қалған бір топ неміс бұларды көріп қап, ұ р а қуды (Ә. Нұрп., Күт. күн., 12) 2 (Шымк.: Сайр., Түлк.; Гур., Маңғ.; Орал, Жән.;… …
10ақтау — 1 (Қост.: Жанг., Аман.; Орал: Жән., Шыңғ., Чап., Жымп.; Гур.: Есб., Бал.) үйдің қабырғасын ақ түсті балшықпен ағарту. Бұл үйді а қ т а м а ғ а л ы, көп болды (Қост., Жанг.). Үйлерді майлату, а қ т а т у жұмыстары жүктелсін («Соц. жол» 27.04.1939) …
- 1
- 2
