қара халықтан шыққан
1қара — азық. Астық д.м. Соғыс зардабын елдің дендеп түсіне бастағаны да биыл жаз: қант шай, қ а р а а з ы қ т ы ң көзі кеміді (Ә.Сарай, Атырау, 310). Қара ала қаз. Қаздың қара ала түсті бір түрі. Көл бетін жапқан қ а р а а л а қ а з бен қасқалдақ,… …
2тәйекші — (Қарақ.) хан заманында қарапайым халықтан ханға төленетін салықты жинаушы. Хан заманында егін егіп, содан жиналған астықтың белгілі бір бөлігін ханға төлеп отырған. Ал, байлардан салық жинаушы адамды “кенжей” деп атаған …
3жабасалма — зат. көне. Патша үкіметі кезінде халықтан жиналатын салықтардың бір түрі. Халықтан жиналатын рамат, ж а б а с а л м а, қара шығын сияқты түрлі алым салықтан тұрмысын түзеген кезде Қанапия ауылнайлықтан түсті (С. Сауытбеков, Өртенген өлең, 29) …
4Ересь — ( гр. һаігеsіs кейін кету, ерекше діни ілім) ресми шіркеу догмаларынан ауытқитын христиандық діни ағым. Діни секталарға қарағанда, ересь өзінің құрылымы, басшы органдары және б.с.с. болатын ерекше діни ұйымды құрмайды. Алғашқы христиандық… …
5қарасүйек — зат. Байырғы қазақ қоғамында ақсүйек тобына жатпайтын жай халық өкілі, қара халық. «Ақсүйектер» қырғыз қайсақтардың дворяндық бөлігін құрса, қ а р а с ү й е к т е р қарапайым халықтан тұрады» деп жазылған (Қаз. әдеб., 26.02.1988, 14). Қ а р а с ү …
6қалан — зат. көне. Жалпыға ортақ салық түрі. Қ а л а н деген (құшыр деп аталатын жан басына салынатын алымсалықтан өзгеше) жеріне қарай салынатын алым салық болды (ҚазССР тарихы, 2, 238). Темір Құтлықта бұрынғы хандардай бүкіл бұқара халыққа аямай шөлен …
7ақ — зат. в ет. Бұзаулы сиырда, қозылы қойда болатын жұқпалы, әрі зілді дерт. Мұндай жағдайда малдың сүті тартылып қалады. Егер бір қой а қ болып ауырса, ол қоралы қойға түгел жұғады (Ж. Бабалықұлы, Мал ауруы., 8). Ақ айыл болды. Көп мініліп, арқасы… …
8борақ — (ҚХР) борсықтың еркегі. Б о р а қт ы ұр тұмсықтан, тез өледі шымшықтан (Халық мәтелі). Борсықты қара тұмсықтан ұрмасаң оңай өлмейтіндігі белгілі. Борақтай тонды екен деген сөз тіркесі бар. Бұған қарағанда борақтан таяқ өтпейтіндей, суық та өтпесе …
9ақтық — 1 (Түрікм.: Ашх., Таш.; Қарақ.) немере. А қ т ы қ т а н туған балам да ер жетіп қалды (Түрікм., Таш.). Нөкістегі оқып жүрген а қ т ы ғ ы м д ы сағындым (Қарақ.). [Түрікменше агтик (Рус. туркм. сл., 1956, 73); қарақ. ақлық (Рус. карак. сл., 1967); …
10көк — … 2. ауыс. Шар болаттан жасалған, асыл; сапалы д.м. Мыс.: көк найза, көк сүңгі, көк кіреуке, көк семсер, көк сауыт т.б. Сүбедей баһадүр мен Жебе ноян жас батырларға арналған орданың рәсімді сыйлығы – болат дулыға, к ө к кіреуке сауыт, наркескен… …
- 1
- 2
