қала бастығы
1бастықтырыл — бастықтыр етістігінен жасалған ырықсыз етіс. Шәлкес бие – б а с т ы қ т ы р ы л ы п әбден үйретілмеген үркек, жалт бергіш, аяқ астынан тулап ала жөнелетін бие (Қазақша мал атау., 24) …
2ала бүйрек — 1 (Түрікм., Красн.) түйе малында болатын ауру. Сонда а л а б ү й р е к болып, біраз түйе шаруаға жарамай қалды (Түрікм., Красн.) 2 (Жезқ., Ұлы.) бидай түрі. Бізде а л а б ү й р е к, қарабас бидайлар бар. Ақбастың а л а б ү й р е г і жақсы бидай… …
3жағалағышта — ет. Біреуді төңіректеу, соны сағалау. Елғазы соңғы кезде қалаға барғыштап, қалаға барған сайын бастықтарды ж а ғ а л а ғ ы ш т а п жүрген көрінеді (Ә. Тарази, Тасжарған, 308) …
4ақалақшы — зат. жерг. Бір болыс елдің бастығы. Өз уақытында Нылқы ауданында Мақсұт деген болыс (а қ а л а қ ш ы) болыпты (Ж.Маманұлы, Ұрпағыма., 94) …
5ақбасты — сын. Ақбас шөбі өскен, ақбас шөбі бар. Жүрген сайын жантақты, а қ б а с т ы, жыңғылды, шилі алаңдар кездесе бастады (С.Елубай, Ақ боз., 221) …
6балықшы — зат. зоол. Батпақты жерде жүретін сирағы ұзын кішкентай жыртқыш құс. зат. Балық аулауды кәсіп етуші. Мезолит дәуірінің басында солтүстікте аңшылыққа жаңаша кәсіптің бір түрі балықшылық қосылды. Бұл кәсіптің негізгі белгілері Маглемозе… …
7тәлпіш — 1. (Жамб., Сар.) ерке. 2. (Ақт.: Қараб., Ырғ.; Қ орда, Арал) жеңілтек, ұшқалақ. Бастығымыз т ә л п і ш т е у адам еді, жақында орнынан түсті (Ақт., Қараб.). Ей, сен өзің т ә л п і ш т е н б е й отыр (Ақт., Ырғ.). қ. тәйтік, тәту …
8қарсыластан басымдылық — (Превосходство над противником) ұрыста және операцияларда әскер (күштер) саны, олардың жабдықталуы, моральдық психологиялық жағдайлары, ұрыс қимылдарын жүргізу өнері тұрғысындағы басымдылық. Қ.б. негіздері бейбіт уақытта мемлекеттің экономикасын… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
9гарнизон — (франц. garnir жабдықтау, қаруландыру) 1) елді мекенде немесе оның аймағында уақытша орна ласқан әскери бөлімдер, әскери оқу орындары және мекемелер. 2) бекіністе, бекіністі аудандарда немесе жеке қорғаныс құрылысында (мыс., қала гарнизоны,… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
10тәртіптік билік — әскерлердің жауынгерлік қабілеттілігі мен тұрақты жауынгерлік дайындығының аса маңызды шарты болып табылатын әскери тәртіп. Командирлер (бастықтар) күн сайын әскери бөлімдерде, кемелерде және бөлімшелерде заңдардың, әскери жарғылардың,… …
Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
