шөпті жинау
91сүйретпе — 1 (Көкш.: Щуч., Еңб.; Павл., Ерт.) қымыз құятын теріден істелген үлкен ыдыс. Қымызды с ү й р е т п е д е сақтайды (Павл., Ерт.). Үйдің босағасындағы жуан ағаш қазыққа байланған бір үлкен қара с ү й р е т п е тағы да иіндеп, лықылдап тұр (С. Мұқ …
92сырап — (Гур., Маңғ.) ысырап, шығын. Малды орынсыз шашып, с ы р а п т а у ғ а болмайды (Гур., Маңғ.). Егінді 17 18 жұмыс күні ішінде ешқандай с ы р а п с ы з жинап аламыз («Ст. туы», 1942, №55). Егін ору, оны бастыру жұмыстарын срогінде с ы р а п етпей… …
93топырақ суы — (Монғ.; Сем.: Ұрж., Мақ.; Жамб., Шу) егінге бірінші рет берілетін су. Егінге әлі т о п ы р а қ с у берілген жоқ (Сем., Ұрж.). Жергілікті партиялық, мемлекеттік, бақылау және қоғамдық ұйымдар егіншілік өндірісінің сатылы түрде жүрілетін жүйелі… …
94чәлкемдеу — (Жамб.: Қорд., Луг., Мер.) жинау. Тарыны ч ә л к е м д е п жібер (Жамб., Қорд.) …
95шақ — 1 (Орал, Казт.; Ақт., Ойыл; Рес.: Орын., Волг.; Қост., Жітіқ.) шаққа, әрең, зорға. Осында ш а қ келдім. Ш а қ бітірдім ғой мынаны (Орын., Ад.). Өзім шаршап жатып едім, сендер есік қаққанда ш а қ тұрдым (Орал, Казт.). Аттың тартпасы ш а қ жетті… …
96шақты — (Қарақ.) шама шарық, күш қуат. Менің оған кәзір ш а қ т ы м жоқ, кейін көрерміз (Қарақ.). Бұл сөз Алматы облысының Нарынқол ауданында шақтысы деген үлгіде айтылады: Отын жинауға ш а қ т ы с ы келмеді …
97шәлкем салу — (Шымк., Арыс) егіннің бауларын басын түйістіріп жинау. Егіннің бауларын ш ә л к е м с а л ы п жинап қойды (Шымк., Арыс). Осы тіркес Жамбыл облысының кей жерлерінде шәркем салу деген үлгіде айтылады …
98шәлкемдеу — (Шымк.: Мақт., Арыс) егіннің бауын бір жерге жинау. Ол үй бауларын ш ә л к е м д е п қойыпты (Шымк., Мақт.) …
99шоқтау — (Талд., Гв.) үйдің мүлкін орын орнына қойып жақсылап жинау. Үйді ш о қт а п жиіп, базарға кетті (Талд., Гв.) …
100алақан — зат. Бестастың алтыншы кезекте ойналатын түрі. Алтыншы кезек – «а л а қ а н». Қақпа тасты лақтырып отырып, қалған төрт тасты екінші қолдың алақанына жинау керек (Б. Төтенаев, Қаз. ұлт. ойын., 48). Алақан шертіспек. этногр. Ұтылып қалған адамның… …
