урғылып аҡҡан (ташҡын) һыу
1айуан кеді — (Түрікм.: Таш., Мары, Тедж.) салмағы кейде 30 кг болатын, мал азығы үшін қолданылатын асқабақ. Сондай көп а й у а н к е д і бір қысқа не ғылып жетпеді (Түрікм., Таш.) …
2дәс — 1 (Сем.: Ақс., Көкп.) мүлде, біржола. Отын д ә с бітті. Мен шарап ішуді д ә с қойдым (Сем., Ақс.) 2 (Түрікм.: Таш., Ашх., Тедж.) үлкен, мол, зор. Алдымызға д ә с табақ ет әкелді (Түрікм., Таш.) 3 (Монғ.) таяу, сәл қалу. Баласы джылауға д ә с… …
3ерік — 1 (Маң., Маңғ.; Түрікм.: Красн., Ашх., Таш., Мары; Қарақ., Қоң.) өрік. Биыл 600 түп ағаш отырғыздық: 200 түбі е р і к ағашы мен алма, қалғандары тал (Маң., Маңғ.). Е р і к т і ң атасы Өзбекстанда ғой (Түрікм., Таш.). Е р і к біскен мезгілде… …
4жаулық — 1 1. (Көкш., Қ ту; Қост.: Об., Торғ., Жанг.; Павл., Ерт.; Қ орда, Арал) кимешек. Ж а у л ы қ қазір жоқ, бұрын ақ матадан істелді (Көкш., Қ ту). Бәтіш ж а у л ы ғ ы н алшысынан тастап шәй ішіп отыр Қ орда., Арал). Ж а у л ы қ т ы жауын далаға… …
5жыққын — 1 (Түрікм., Таш.) көп, мол. Атамбайдың тойы ж ы қ қ ы н болды (Түрікм., Таш.) 2 (Қарақ.) судың жығылып, бет алды кетуі, егіндікті басуы. Кешегі күн де, бүгінгі күн де ж ы қ қ ы н болып тұрыпты (Қарақ.) …
6машқара — (Түрікм.: Таш., Көнеүр.; Орал, Орда; Қ орда, Арал; Өзб., Там.; Жамб., Жуа.; Ақт., Ойыл; Гур.: Есб., Бақс., Маңғ.) масқара. М а ш қ а р а қылып бүлікті де шығарып жүрген осы әйел (Түрікм., Таш.). Бүгін Жәнібекке жете алмай, м а ш қ а р а болмайық… …
7өжіре — (Түрікм.: Таш., Көнеүр., Тахта; Қ орда, Қарм.; Гур., Маңғ.; Қарақ.) үйдің бөлмесі. Ол өзінің ө ж і р е с і н е кірді де, шықпай қойды (Түрікм., Көнеүр.). Ө ж і р е қылып салған үлкен үйім бар, ол қыстақта болады Қ орда., Қарм.). Бір ө ж і р е,… …
8тақ — 1 Қ орда., Арал) дайын, әзір, даяр. Біз колхоздың қандай жұмысына болса да т а қп ы з. Біз әрдайым жұмысымызға т а қ тұрамыз Қ орда., Арал). Мен барсам Мақа жүруге т а қ тұр Қ орда., Арал) 2 (Түрікм.: Таш., Ашх., Жеб., Небид., Бекд.) лық толы. Үй …
9шақа — 1 (Маң., Маңғ.; Түрікм.: Таш., Көнеүр., Тахта, Тедж., Байр.) ағаштың, мақтаның (қозаның) бұтағы. Кешегі желден дарақтардың ш а қ а с ы сынып, жол үстінде шашылып жатыр (Түрікм., Таш.). Жусанның ш а қ а с ы н а мылтығын іліп қойып, көлеңкесіне дем …
10ыра — 1 (Түрікм.: Красн., Небид., Ашх., Таш., Тедж.) өте, тіпті. Ы р а қызық екен (Түрікм., Таш.). ....Нұрлан нағашымның, ы р а ұғымсыз адамға айтар налысты сөйлемін қайталаймын… (Ә. Сәр., Офиц. күн., 78) 2 (Гур., Маңғ.) төмен. Таудан ы р ағ а түсу, ы… …
- 1
- 2
