көн яҡшырҙы
1шыр-безек — болды. Безек қақты, бәйек болды, шырылдады. Мал десе ш ы р б е з е к б о п жүргені (Фермаға кел., 12) …
2шыр — I. и. иск. Ике потка якын чәй тутырылган зур әрҗә; рус. Цибик. II. ШЫР – 1. с. Буш, бернәрсәсез; шәрә шыр далада тилмереп 2. рәв. Бөтенләй, тулысынча (юләр, тиле, ялган, ятим һ. б. ш. сүзләр янында) шыр тиле, шыр юләр, шыр ятим 2. рәв. диал.… …
3шыр-шыр — Кеше яки хайван акырганда туган ямьсез ачы тавышны белдерә. рәв. Тавышланып, шаркылдап (көлү тур.) тиле күке шикелле шыр шыр утырма әле …
4шырғайсыз — сын. Шырғайы жоқ, шырғай салынбаған. Содан көп ұзамай ақ ш ы р ғ а й с ы з, мәйкесіз, тіреусіз төбе гүрс етіп ортасына түскен (С.Досанов, Қыран қалғы., 14) …
5шырғанақты — сын. Шырғанақ өскен, шырғанағы мол. Ш ы р ғ а н а қ т ы тоғайлар көздің жауын алады (Ш.Мұртазаев, Қара маржан, 64) …
6шыр — (шырыр) сталь Щылыч Шыр лэныст …
7құшыр — зат. діни Жан басынан алынатын астық салығы, ұшыр …
8шырғасын шығармау — (Шығ.Қаз., Зайс.) шып шырғасын шығармау, түп түгел, ештеңесін қалдырмау. Ш ы р ғ а с ы н ш ы ғ а рм а й түгел жеткізіңдер (Шығ.Қаз., Зайс.) …
9шырғай — … 2. сын. Шырғайдың ағашынан жасалған. Шалғынбай уықтың қарында қыстырулы тұрған ш ы р ғ а й сап қамшысын алып сыртқа беттейді (А.Сейдімбеков, Серпер, 92) …
10шырғалаңды — сын. Шырғалаңы көп, ауыр азапты, қиын қыстаулы. Алайда кандидаттық дипломға барар жол ойлағаннан әлдеқайда ш ы р ғ а л а ң д ы боп шықты (М.Мағауин, Таңд. шығ., 1, 266) …
