кеж
1кежім — теру көне Өрмек тоқудағы бір тәсіл (әдіс), бұхар теру. зат. көне Кестелеп, оюлап жасаған әдемі ат жабу …
2кежігу — кежік етістігінің қимыл атауы. Жапырағы жасыл жаутерек Жайқалмағы желден дүр. Шалулығы белден дүр, Төренің к е ж і г у і елден дүр (Шалкиіз жырау: Нар заман., 24) …
3кежірлі — сын. Кежірі бар; қырсықты, кесірлі. Кештің өзі де мен үшін к е ж і р л і болатын. Жалғыз басыма екі міндет іліп қойған (Қ. Тұрсынқұлов, Есіңде ме., 177) …
4кежімден — кежімде етістігінен жасалған ырықсыз етіс. Астында үкіленіп, к е ж і м д е н г е н пілдей боз азбан (М. Мағауин, Аласапыран, 100) …
5кежімдену — кежімден етістігінің қимыл атауы …
6кежімдеулі — сын. Кежімделген, кежім жабылған. Ошыңның қара жорғасы алтын тұрманмен ерттеліп, к е ж і м д е у л і тұрғанын көрген Дариға жүгіріп әкесіне келді (М. Разданұлы, Алтай., 118). Күреңбай атбегі к е ж і м д е у л і тұрған Құлагердің тұсына келіп… …
7кежікелес — ет. сөйл. Кежілдес. Босқа к е ж і к е л е с к е н ш е ана шаңның алдынан шықпаспысыңдар! (К. Сәрсекеев, Қызыл жалау, 2, 155) …
8кеж — кисель из ржаных высевок , арханг. (Подв.), невареная овсяная похлебка , олонецк. (Кулик.), также кеш – то же. К цежь из *цѣжь; ср. Калима, FUF 20, 128 и сл.; иначе, там же, 18, 150 и сл. Ср. цедить …
9кежім — (Шымк., Мақт.; Көкш., Қ ту; Қ орда, Арал) ат жабуы. Атқа к е ж і м жабу керек (Шымк., Мақт.). Мұндайда атқа к еж і м жауып әкеледі деп жататын бұрын (Көкш., Қ ту). Салтанат, сәндік үшін әшекейленіп, өрнектеліп, тағымдар тағылып жасалатын таңдаулы …
10кежір — (Алм., Жам.) ешнәрсеге мойыны жар бермейтін жалқау, тоңмойын. Енді мұны к е ж і р демей не дейміз? (Алм., Жам.) …
