біреуге қара күйе жағу
1көзқарақты — сын. Оқыған, білімді, сауатты (адам). Керекуге барып к ө з қ а р а қ т ы біреуге көрінсем деп аңсады да жатты (З. Ақышев, Ақбел асуы, 136). Әлбетте, жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар шығатынын білетін к ө з қ а р а қ т ы қауым Жұмабай шығармаларының… …
2сарамас — 1 (Орал: Чап., Қара.) сорлы, бишара. – Ой, с а р а м а с, с а р а м а с. ... саған арам ас, – деп қарт біреуге күбірлеп, зілдене тіл қатады (Ғ. Сл., Шалқ., 26) 2 (Қарақ.) сары ауру. Мен содан с а р а м а с қ а ұшырадым да күш қайтты (Қарақ.) …
3қалан — зат. көне. Жалпыға ортақ салық түрі. Қ а л а н деген (құшыр деп аталатын жан басына салынатын алымсалықтан өзгеше) жеріне қарай салынатын алым салық болды (ҚазССР тарихы, 2, 238). Темір Құтлықта бұрынғы хандардай бүкіл бұқара халыққа аямай шөлен …
4гүнә — (Шымк.: Арыс, Кел.; Өзб., Ташк.; Қарақ.: Бер., Амуд., Шым., Хож.) күнә. Біреуге қиянат жасап, г ү н ә арқалаған адам емеспін (Ташк., Аққ.). [Түрікменше гүна (Рус. туркм. сл., 1956); қарақ. гүна (Рус. карак. сл., 1967); өзб. гунох (Узб. рус. сл.,… …
5күл — I зат. көне. Руна әліпбиі мен жазуы ертеде осылай аталған. Ұлы Түркі қағанаты кезіндегі к ү л (руна) әліпбиіндегі дыбыстар тек сол уақыттағы мәтінге ғана сәйкес дыбыстар болатын (Ана тілі, 09. 07.2009, 4). К ү л жазуы қазақтың мыңдаған жылдар… …
6көген түбі — (Қост., Жанг.) біреуге аталып қойған нәрсе, бәсіре. Қара биенің құлыны – менің баламның к ө г е н т ү б і (Қост., Жанг.) …
7мүсәлдәт болу — Қ орда., Қарм.) біреудің қолына қарау, тауқыметін біреуге арту. Қарағым, мен жалғыз қызымның мойнына м ү с ә л д ә т б о л ы п отырмын Қ орда., Қарм.). Бұл сөз мұсалдат түрінде де айтылады. М ұ с а л д а т б о п мойныңа міндетін арта келеді (Ә.… …
8гүлшоғы — зат. Біреуге сыйлау үшін өскен гүлдердің бір тобын үзіп алып, әдемілеп жасалған шоғыр гүл; букет. «Букет» дегенді г ү л ш о ғ ы деп атау өте орынды. Себебі «десте» ұғымына қарағанда «шоқ» ұғымында әсемдік, сұлулық көбірек сезілетіндей (Қаз. әдеб …
