биен
91шошақ — 1. (Павл., Ерт.; Қ орда, Қарм.; Көкш.: Щуч., Еңб.; Қост.: Жанг., Аман.; Жезқ., Ағад.; ҚХР) шөптің маясының шағын түрі. Бір ш о ш а қ шөп бір құлынды биені қыстан алып шығуға жетеді (Қост., Жанг.). Шөпті ш о ш а қ қ а үю жұмысы күнде істелетін… …
92атжанды — … Сары биенің өрен жүйріктігін естіп білген, көздерімен көрген а т ж а н д ы қазақ оны кейіннен «Сауырдың Сағымсарысы» атандырарын да білмеген (К. Сегізбаев, Беласқан, 396) …
93атқысыр — сын. Мүлде қысыр, ешқашан тумайтын. – Үйіңдегі 12 биенің алтауы анық буаз, екеуі неғайбыл, екеуі а т қ ы с ы р. Қалған екеуінің қысырлығына қоса өкпесінде тесігі бар (Ел аузынан, 116) …
94биеқарын — зат. бот. Биенің қарны сияқты қампиып өсетін өсімдік (О. Нақысбеков, Ауыс. гов., 112) …
95емшек — таға. Атты тайғызбас үшін арнайы жасалған сүйір бүртіктері бар таға. Боз биенің төрт тұяғында бірдей е м ш е к т а ғ а бар, мұзды қарш қарш басады (Ә. Қалдыбаев, Таңд. шығ., 3, 202). Бір іңірде жүгіртіп барып Баяндағы Тұзбен ұстаға төрт аяғын… …
96кәртамыс — сын. сөйл. Қартамыс. – Әй, Дүке! Бұ к ә р т а м ы с шалдарды қайтесің. Оларды қырық күн қуаласаң да қу құмалақ түспейді (К. Ахметбеков, Ақдала, 2, 38). Мәселен, биені қасабалы (7 8 жасар), сары қарын (8 9), сақа бие (10 12), к ә р т а м ы с (12… …
97кемпіршуақ — зат. сөйл. Көктемнің немесе күздің онша ыстық емес, жанға жайлы шуағы; мизамшуақ. К е м п і р ш у а қ – қыс ызғары қайтып, күн енді енді жылына бастаған кездегі күннің шуағы (Қаз. этнография., 3, 60). Наурыз кеп сере қардың көбесі сөгілгенімен, к …
98көнек — Көнегі керегеге ілінді. Малы жұтқа ұшырап, ақсыз қалды. Биенің сүтін сауатын ыдысты – көнек дейді. Қазақта «к ө н е г і к е р е г е г е і л і н у» деген сөз бар. Оның мәні – жұтап қалу дегенді білдіреді (С. Мұқанов, Таңд, шығ., 15, 111). Көнек… …
99қазықшала — ет. сөйл. Қазықбау шалып байлау. Қолындағы көк биенің шылбырын шілікке қ а з ы қ ш а л а п шалып, ақ боз айғырына жақындады (С.Сматаев, Бұлақ, 85) …
100құрайт — од. Айғырға биені кезіктіріп, үйіріне қосып алдыру үшін айтылатын сөз (Ер қанаты, 319) …
