аңыза
31долау — Қ орда., Қарм.) долы, ызақор, ашушаң. Ол жігітің бір д о л а у қатынға кез болыпты ғой Қ орда., Қарм.) …
32долық — 1 Қ орда., Арал) шыңырау құдықтың лай, батпағын арылту үшін қолданылатын қап, ыдыс. Шыңырау құдықтан д о л ы қ п е н лай шығарып, судың бетін аштық Қ орда., Арал). қ. долы 2. 2 (Сем.: Абай, Ақс., Көкп., Шұб.) бәйге атының желігі. Аттың д о л ы ғ… …
33әдістес — (ҚХР) әдіс амалға төселген, сыралғы. Көп машық етіп, ә д і с т е с болған адамның талмау жерге дәлдеп сілтеген қамшысы сойылдан кем тимейді (Алтай аясы). Әбден ә д і с т е с болып алғанымыздан екеулеп әкемізді шешіндіріп жатқыза қойдық (Б. Ақын.) …
34жанын жағу — (Түрікм.: Таш., Тедж., Мары) ыза қылу, күйдіру. Мың десе де түсінбей адамның ж а н ы н ж а ғ а д ы (Түрікм., Таш.) …
35желкем — 1 Қ орда., Қарм.) жел. Ж е л к е м болып, аңызақ от соғады. Күн ж е л к е м екен, бидайды суырайық Қ орда., Қарм.) 2 1. (Гур., Маңғ.) қайық. 2. (Гур., Маңғ.; Орал, Орда) қайықтың желкені. Ж е лк е м д і толық көтерсе, реюшка қатты зымғиды (Орал,… …
36жер шығып кету — (Алм.: Кег., Жам.; Шымк.: Сайр., Түлк.; Көкш., Еңб.; Қост.: Фед., Семиоз.) жер құрғап кету, кеуіп кету. Кейде ж е р ш ы ғ ы п к е т к е н д і к т е н егін шықпай қалады (Алм., Кег.). Қатты аңызақ болған жылдары ж е р ш ы ғ ы п к е т к е н еді… …
37зай — (Алм.: Шел., Еңб қаз.) дым, дымқыл, сыз. Бұл үйді қырық жыл бұрын тұрғызып едік, астынан з а й чығып кетті (Алм., Шел.). [Ұйғырша зәй дымқылдық (Уйг. рус. сл., 1961)]. қ. зәй, зәк 1, ыза …
38зей — (Қарақ.) дымқыл, сыз. Үйдің ішінде з е й бар ма, иығым құрысып қапты (Қарақ.). қ. зәк, зәй, ыза …
39зәк — 1 (Жамб.: Шу, Жуа., Жам.; Ауғ.; Ир.) дым, дымқыл, сыз. Жерге жатып едім з ә к ұрып тастапты (Жамб., Жуа.). Үйдің еденіне шіләк төксе, з ә к өтпейді (Жамб., Шу). Зәк басу – дымқылданып көгеру. Алма ағаштарының түптерін з ә к басыпты (Жамб., Жам.) …
40із — (Түрікм.: Таш., Көнеүр., Тахта, Тедж.) арт, кейін. Алды өтіп, і з і жинала бастағанда бомбы тастады (Түрікм., Көнеүр.). [Түрікменше ыза (Рус. туркм. сл., 1956)] …
