атып шықты
1атып ұрып тастау — (Ақт.: Жұр., Ойыл) тастай салу. Сатуға заттары тура келіп қалса, колхозда істеп жүрген жұмысын а т ы п ұ р ы п т а с т а п, базарға жүре береді (Ақт., Жұр.) …
2қаны қатып тыңдау — (Түрікм.: Таш., Тедж., Мары) ұйып тыңдау. Қ а н ы қ а т ы п т ы ң д а п қалыпты (Түрікм., Таш.) …
3ыргыту — 1. Кулдагы әйберне куәт белән очыру, ату, ташлау. Югарыдан түбәнгә ташлау. Түбәннән югарыга атып бәрү, чөю 2. Берәр нәрсәне кирәксез дип яки башка сәбәп максат белән кая да булса ташлау, атып бәрү. Тәртип белән урнаштырмау, куймау, ничек эләкте… …
4ату — 1. Кулда булган әйберне ыргыту, ташлау. Кем. б. өстенә берәр нәрсә ыргыту. Кемне дә булса көч белән күтәреп алып читкә ташлау яки егып салу 2. Эчке көч белән бәреп чыгу, ургу таулар ут атып тора. Эчке көч белән бәреп чыгару, ыргыту (бөкене,… …
5бәрү — 1. Кискен һәм каты ору, сугу көймәгә дулкын бәрә 2. күч. Ыргытып ташлау атып атып бәрә 3. күч. Ату ике көртлек бәреп алган – туры казармага бәр 5. Нык бөркелү, ургылу торбадан нефть бәрә. күч. Бик көчле аңку, нык тоелу (ис тур.). күч. Бик сизелеп …
6мә — 1. Ал, кулыңа ал, тот. Нәрсәгә дә булса ирек бирү, рөхсәт итү сүзе буларак кулл. 2. Кыйнаганда, сукканда, әйберләрне атып атып бәргәндә әйтелә. МӘ СИҢА – Көтелмәгән хәлдән аптырап калуны белдерә …
7алтынқабақ — (Гур.: Маңғ., Есб.; Орал: Жән., Чап., Қара.) жамбы. Тойда а л т ы н қ аб а қ аттырыпты (Гур., Есб.). Бұрын мергендер а л т ы н қ а б а қ т ы атып түсіретін (Орал, Жән.). Тирде а л т ы н қ а б а қ ату жарысы өткізіледі («Маңғ.», 7.11.1955).… …
8шық етер — (Қар., Тельм.; Жамб., Шу) асық ойынының түрі. Ш ы қ е т е р сақаны сақамен кезек кезек атып тигізеді (Жамб., Шу). Сәмет ш ы қ е т е р, омпа өлтір, бір табан сияқты атып ойнайтын ойындарға шорқақ болатын (Ғ. Мұст., Көз көр., 38) …
9еңіреп — үст. жерг. Тұтастай, тегіс, сіресіп. Артына бірер күн салғасын сыпыра жағалау е ң і р е п қатып, көкше мұз көз ұшына асып кетті (Ә. Нұрпейісов, Соңғы., 13). Одан гөрі анадай жердегі е ң і р е п қатып жатқан сіре мұзға таңырқай қарасады (Ә.… …
10құмсаздақ — зат. Құм мен саз қосылып, тастай болып қатып қалған минерал. Скважинадан шыққан лайға қарағанда штанга тұтаса біткен известняктың арасында ұшырайтын тастай болып қатып қалған, су өтпейтін қ ұ м с а з д а қ қ а кездескен тәрізді (І.Есенберлин,… …