айқырт
1алғырт-салғырт — (Гур., Есб.) алым салық. Біздей кәрілерге а л ғ ы р т с а л ғ ы р т аз түседі ғой (Гур., Есб.) …
2шақыртқы — зат. Қыран құсты қайтару үшін шақырып үйрететін жем …
3шалғырт — зат. Көзге түскен ақ шел, ноғала …
4айқырт — (Гур., Маңғ.) қайықты кемеге жанамалап, қиғаштап әкелу …
5салғырт — 1 (Гур., Маңғ.; Орал, Орда) алым салық. Бұрын ұлықтар с а л ғ ы р т алатын. С а л ғ ы р т көбінесе кедейлерге салынатын (Гур., Маңғ.). Келін с а л ғ ы р т ы н а н қайнаға, іні с а л ғ ы р т ы н а н аға қашып құтыла алмайды. Енді неде болса, мына… …
6тоғыртқа — (Түрікм.: Ашх., Көнеүр., Тахта, Тедж., Мары, Байр.) үлкен жайтан су жіберу үшін жерге көмілген түтік. [Түрікменше токуртга тұрба (Туркм. рус. сл., 1940)] …
7тоңыртқа — (Гур., Маңғ.) тоғанға жиналған суды сыртқа ағызып жіберуге арналған түтік. Аузының киіз тығыны болады …
8шалаңғырт есті — (ҚХР) есі кіресілі шығасылы, шала пұла есі бар …
9соқыртұма — зат. сөйл. Тұма. Қыстаудың дәл іргесінде бетін жап жасыл жалқаяқ балдыр басқан с о қ ы р т ұ м а бар екен (Қ.Жұмаділов, Көкейкесті, 142) …
10тұқыртқыш — сын. Тұқырта беретін, бас көтертпейтін. Қидабай серігін т ұ қ ы р т қ ы ш бопсамен қыжыртқанымен жемірілген жентті бұралай көмейлеп жатыр (С.Сматаев, Алғашқы асу, 52) …
